Dit artikel is eerder gepubliceerd in de Harlinger Courant van 5 juni 2015.

HARLINGEN – “Een microbrouwerij? Maak er maar nano van!” Wat Gerard Ypenga betreft hoeft zijn biermerk ‘BrouwDOK’ niet groter gemaakt te worden dan het is. Op zich wil hij best grootschaliger en professioneler gaan brouwen, maar het ambachtelijke brouwen staat bij hem voorop, niet de marketing. We praten met hem over zijn grote liefde, waarvoor hij zelfs één dag per week gestopt is met zijn werk in de ICT.

Foto’s: Inge van Hesteren

Ineens steken kleine, ambachtelijke bierbrouwerijen her en der de kop op. Het lijkt een hip modeverschijnsel. In New York zijn de micro of craft breweries een hype. Hele stadsbuurten worden er overgenomen door kleine bierfabriekjes. Nederland volgt op de voet. Alleen al in Friesland zijn er een stuk of acht die van zich doen spreken. In de naoorlogse jaren slokten de echt grote, vaak multinationale brouwers één voor één alle lokale en regionale brouwerijen op. Resultaat: goed bier, maar weinig variatie. Het publiek is toe aan een omslag.

Dat vindt in elk geval Gerard Ypenga. Het begint bij hemzelf. “Ik hou van lekker bier. Toen ik nog in Amsterdam woonde ben ik erover gaan nadenken, zittend op het Leidseplein. Voor een tappilsje betaalde ik al gauw drie euro. Voor een lekkere Westmalle Tripel in een flesje, waar nog meer in zat ook, maar een euro meer. Daarvan geniet je veel meer en veel langer. Ik heb me erin verdiept. Elke nieuwe soort was weer een verrassing. Dat kon ik zelf ook, dacht ik bij mezelf. Zo is het allemaal begonnen. Eerst vanuit een paar pannetjes. Van lieverlee ben ik mijn brouwuitrusting gaan uitbreiden. Bijna alles heb ik zelf gemaakt of geïnstalleerd. Intussen heb ik alles in huis.” 

Harlingen een mooie mix

Sinds een paar jaar woont Ypenga aan de Wasbleek in het Harlinger Havenkwartier. Fries van origine, koos hij voor Harlingen. Dat is handig, als je elke week een paar keer naar Amsterdam moet reizen voor je werkzaamheden als ICT-programmeur. Bovendien: “In Harlingen heb ik vroeger een paar jaar gestudeerd aan de Middelbare Zeevaartschool. Ik vond het een mooie plek, met stadse én dorpse kanten. Een goede mix.”

Gerard Ypenga is een en al energie. Alsof één dag in de brouwerij, twee dagen naar Amsterdam en twee dagen thuiswerken voor zijn ICT-werkgever niet genoeg zijn, volgt hij een HBO-opleiding tot docent Friese taal aan de NHL. “Ach, valt echt mee. Het kost me een dag en wat avonden.”

Door een gelukkig toeval kon hij een werkruimte aankopen naast zijn achtertuin. Daar brouwt hij nu één dag per week, met name zijn speciale bier Wad Weizen. Volgens het etiket ‘een Duits tarwebier, goudgeel en verfrissend’. HC kan dat na proeverij bevestigen.

Pruttelen en stomen

Ypenga toont ons het brouwlokaal. Pruttelende en stomende ketels, tanks waarin het bier vergist en rijpt, leidingen en afsluiters, een bottelinstallatie. Alles wat een ambachtelijke brouwer nodig heeft.

“Ik lever nu ongeveer één batch per week af. Het begint drie weken daarvoor al. Een dag in de brouwketel, een week in het vergistingsvat, twee weken na-lageren, daarna bottelen. Dan praat je over zo’n honderd liter, ofwel 300 flesjes. Ik verkoop ze door aan een handelaar, die ze via een webwinkel aanbiedt, maar ook aan de lokale detailhandel en horeca, zoals de Roode Ploeg, de Mitra, Jasmijn en Restaurant Ons. Nee, storm loopt het niet, maar de hoeveelheid die ik nu aflever kan ik kwijt. Tja, ik ben een brouwer, geen verkoper. Dat is een ander vak. Sommige ambachtelijke biermerken worden helemaal niet door de makers gebrouwen. Ze bedenken alleen maar het recept. Daarna laten ze het bereiden door een ingehuurde brouwerij. Ze besteden liever tienduizend euro aan de marketing dan aan apparatuur en benodigdheden. Bij mij is het net andersom!”

Geen water mee, alleen ale

“Het is niet alleen weizenbier dat ik brouw. Momenteel ben ik bezig met IPA-bier, Indian Pale Ale. Traditioneel Engels bier, dat speciaal gebrouwen werd voor de handel en kolonisten in Brits Indië. Hoe meer alcohol en hop erin zat, hoe langer het houdbaar was. Belangrijk voor de scheepvaart op Oost-Indië, die vaak niet eens drinkwater bij zich had. Alleen ale.”

Ypenga vertelt uitgebreid over de achtergronden van het IPA-bier. Eigenlijk kan hij alles over bier vertellen. Aan de muur hangen oorkondes en een diploma Bierbottelier. “Het werkt precies zoals bij een wijnbottelier. Je kunt mensen uitleggen welk bier je drinkt bij welk gerecht, of je verzorgt proeverijen en rondleidingen. Dat is het mooie van bier. Je kunt oneindig variëren op het thema. Van bitter, via zuur naar zoet, licht of donker, helder of troebel, warm of koud, sterk of licht, pils of ale of weizen. Heel belangrijk is hoe je alle ingrediënten en processen bij elkaar brengt. De verhoudingen, het type gist, graan en hop, de kooktijd.”

Proeflokaal

Ypenga’s brouwerij heet BrouwDOK omdat oorspronkelijk het Entrepotgebouw aan het Dok in beeld was als brouwlocatie. Dat is voorlopig te ingewikkeld gebleken. “Tja, het heeft te maken met politiek en toeristisch beleid. Toch, het idee van Cor Boonstra van Restaurant Ons en anderen, voor een ‘Harbour Food &  Event Factory’ in dat gebouw, dat blijf ik goed vinden. De gemeente wil wel, geloof ik. En ik ook, want een brouwerij die wil groeien heeft een proeflokaal nodig. Voor een kleine brouwerij is tappen en verkopen per glas altijd beter dan het aanbieden van kratjes met flesjes. Het zou meteen een nieuwe attractie zijn voor de toeristen. Andere plekken weet ik ook, maar allemaal met mitsen en maren: de werf van de Stichting Willem Barentsz, de loodsen achterin de Nieuwe Willemshaven, bij de geplande jachthaven.”

Dit weekend doet BrouwDOK mee aan de Nederlandse Open brouwerijdagen. Wie rondgeleid wil worden, kan zich zaterdag en zondag tussen twee en zes uur melden aan de Wasbleek 2a. Geef niet op bij het zoeken naar de bel – die bevindt zich precies op de driesprong tussen Wasbleek, Spinhuisstraat en Nieuweburen.

Meer over BrouwDOK: www.brouwdok.nl. Bestellen kan via de webshop: www.bierwinkel.com. Over de Open brouwerijdagen: www.nlbier.nl.