HARLINGEN – Veel zaken blijven zoals ze altijd waren, maar van tijd tot tijd krijgen nieuwe inzichten voet aan de grond. Het plan van het gemeentebestuur van Harlingen om alle havenactiviteiten onder te brengen in één onafhankelijk havenbedrijf is er zo een. Wel of geen goed idee?

De ambities van wethouder Maria le Roy

In 2013 berekende Ernst & Young dat de havens jaarlijks ongeveer 1,7 miljoen verlies opleverden. Vervolgonderzoek door de Rijksuniversiteit Groningen wees uit dat een gezonde exploitatie moeilijk zou blijven, zolang de aansturing versnipperd is en dichtbij de politiek staat. Verzelfstandiging zou de oplossing zijn.

Wethouder Maria le Roy is de grote gangmaakster in politiek opzicht. Eerder dit jaar stelde zij: “In het verleden is verzelfstandiging vaker besproken. Er is zelfs rondgekeken naar vergelijkbare initiatieven, maar steeds werd het terzijde gelegd. Dat is nu anders. Als College nemen we geen slagen meer om de arm. We zeggen niet meer nee tenzij, maar ja, mits. De raad en het bedrijfsleven staan achter ons. Een verzelfstandigd havenbedrijf zou beter georganiseerd, veel zakelijker en vooral veel dynamischer kunnen opereren.”

Vliegwiel

Le Roy: “De gemeentelijke afdelingen ‘doen het er bij’, naast hun andere bezigheden. Hierdoor missen we focus. Daarom zoeken we als hoofd van het toekomstige havenbedrijf iemand die er voor honderd procent voor gaat, voor wie de haven ‘zijn alles’ is. Voordat we die persoon aanstellen, gaan we eerst het plaatje verder invullen, financieel, juridisch, strategisch, organisatorisch, politiek.”

Wanneer zal de oprichting van een zelfstandig havenbedrijf een feit zijn?
“Het is moeilijk om daar nu al duidelijke uitspraken over te doen,” zegt le Roy, “maar ik zou niet verbaasd zijn als we eind dit jaar al veel spijkers met koppen hebben geslagen.

Risico’s

Van jaarlijks een miljoenenverlies naar een op zijn minst kostendekkende exploitatie, dat is behoorlijk ambitieus. Gaat de gemeente Harlingen daar niet zijn neus aan stoten?

“Natuurlijk is dat een risico,” geeft le Roy toe. “Toch hebben we hoge verwachtingen. We zijn niet de eerste gemeente die overgaat tot verzelfstandiging. Landelijk gingen bijvoorbeeld Rotterdam en Amsterdam ons voor, in het noorden Den Helder, Delfzijl, Lauwersoog en Den Oever. Nergens is dat misgegaan. We verwachten dat het nieuwe bedrijf sneller gaat werken en dat de bezettingsgraad en benutting van alle havenfaciliteiten zal toenemen.”

Het ambitiedocument spreekt van frictiekosten, bij de overdracht van activiteiten en personeel van de gemeente naar het nieuwe havenbedrijf. Hoe groot is het gevaar dat deze kosten onbeheersbaar oplopen? Als er personeel moet afvloeien lopen ontslagvergoedingen en uitkeringen snel op.

“We hebben er nog geen enkel idee van,” moet de wethouder toegeven. “Hoe het loongebouw eruit gaat zien is nog niet vastgesteld. We zien die frictiekosten als een voorinvestering en we hopen dat die zo spoedig mogelijk terugvloeien. De gemeente wordt tenslotte de enige aandeelhouder van het havenbedrijf.”

Milieu

Een zelfstandig havenbedrijf gaat zakelijker en commerciëler te werk. Zal de directie, gedreven door economische motieven, voldoende toekomen aan duurzaamheid en bescherming van de natuurwaarden van de Waddenzee?

“Heel veel van deze zaken zijn wettelijk vastgelegd, dus daar hoeven we niet apart aandacht te besteden,” vindt Maria le Roy. “Het wordt een verzelfstandigde organisatie, maar uit de aard der zaak een nutsbedrijf met politieke aspecten. We zullen in de overgang natuurlijk waarborgen inbouwen.”

Foto’s: Inge van Hesteren