Maandelijks archief: april 2016

De bemanning was eerst een beetje bang voor me

Na maanden op zee is Tjalling van der Zee weer thuis.

Van der Zee terug in Nederland

HARLINGEN – Vierendertig afleveringen lang hield hij de lezers van de Harlinger Courant op de hoogte van zijn lotgevallen aan boord van de Pacific Hickory. De sleepbootkapitein Tjalling van der Zee verwierf er een trouwe schare volgers mee. De schrijvers van dit artikel kennen hem nog van voorbije dagen in de bruine vloot en kregen de gelegenheid hem ondervragen over zijn drijfveren.

Tekst en foto’s Gijs en Inge van Hesteren

De populariteit van Tjalling Van der Zee (47) had alles te maken met de zeer leesbare mix van avontuur, humor, zakelijke informatie en persoonlijke emotie in zijn verhalen. De Harlinger Courant publiceerde de wekelijkse updates vanaf vorig jaar oktober. Van der Zee was toen net beland in het Canadese Vancouver. Hij nam er het bevel over van de bejaarde zeesleper Pacific Hickory.

De halve wereld rond

‘De bemanning zag me met gemengde gevoelens aan boord komen. De pasfoto die ze van me te zien hadden gekregen had hen weinig vertrouwen ingeboezemd. Uiteindelijk zal het meegevallen zijn. Het afscheid na vijf maanden was zelfs emotioneel. Zo’n lange reis maak je niet meer zo vaak. Met verscheidene van hen had ik echt iets speciaals. Drie Indonesische matrozen noemden me ‘Captain Pallet’. Aanvankelijk begreep niemand waarom ik in elke haven had geroepen: ‘Verzamel pallets, zoveel mogelijk pallets!’ Dat werd pas duidelijk onderweg, toen met name die drie de mooiste terrasmeubelen en zelfs een zwembad bouwden van al dat hout. Nu noem ik hen ‘de meubelmakers’. Maar ze zouden zoveel meer kunnen. Ze waren goede zeelui. Ik heb hen aangeraden te investeren in vervolgopleidingen.’

Met de Pacific Hickory voer Van der Zee eerst naar Sjanghai. Van daaruit ging de reis verder, rond Kaap de Goede Hoop naar Rotterdam, met een dubbele sleep gestapelde bakken achter zich aan. Alles bijeen voer de sleper zo’n beetje driekwart van de wereld rond. De bemanning beleefde onderweg van alles: hete dagen, zware storm, dwarse havenautoriteiten en Chinese methoden.
‘De Pacific Hickory is met zijn bouwjaar van 1973 een stokoude bak. Tuurlijk, het schip straalt nostalgie uit, maar ik denk dat de meeste collega’s bij de eerste aanblik van het schip al rechtsomkeert hadden gemaakt. Maar goed, schepen als de Hickory varen het water dun en zolang er niet iets heel duurs kapot gaat blijven ze gewoon in de vaart.’

Friese beroemdheid

Van der Zee is intussen wereldberoemd in Friesland, zeker nadat hij zich door Omrop Fryslân had laten interviewen. ‘Ik heb moeten beloven dat ik me bij een volgende sleepreis wekelijks mag laten bellen door de Omrop.’
De Harlinger Courant plaatste zijn e-mailadres onder de verhalen. ‘Ik kan nog steeds nauwelijks geloven wat die artikelenserie teweeg heeft gebracht. Ik heb ongelooflijk veel reacties gekregen en die hielpen me weer aan onderwerpen voor nieuwe updates.’
Geboren in Durban, Zuid-Afrika en mee terug naar Harlingen geëmigreerd met zijn ouders werkte Van der Zee enkele jaren als beroepsmilitair in het Nederlandse leger. Zo rond 1992 begon hij als ‘maat’ (matroos in chartervaartjargon, red.) aan boord van de zeiltjalk ‘Courage’, destijds van Gijs en Inge van Hesteren.
‘Dat was een heel leuk jaar en een hele fijne regeling. Door de week voer ik als maat, in de weekenden en vakanties nam Inge het over. Dat gaf me de kans om ook bij anderen invalwerk te doen en in één seizoen deed ik erg veel ervaring op. Het tweede jaar wilde ik weer varen als maat, maar na aandringen door Jeroen Mulder werd ik al snel schipper op zijn klipperaak ‘Twee Gebroeders’.’


‘Dat was het begin van ruim tien jaar in de chartervaart. Toch ging ik om me heen kijken. ’s Winters kluste ik af en toe bij in de binnenvaart, met name in de bagger, bij Van Wijngaarden Marine Services. Ik dacht, ik houd mijn mond maar over mijn ervaring in de bruine vloot. Die had toen toch nog een beetje het imago van langharigen en afgekeurde leraren geschiedenis. Totdat Wim van Wijngaarden een keer zei: ‘Waarom denk je dat we je aangenomen hebben? Omdat we weten dat charterschippers goed zijn in manoeuvreren in kleine haventjes en zonder boegschroef!’ Ze vonden dat ik talent had voor slepen.’

Maritieme opleiding

Van der Zee deed meer invalwerk in de sleepvaart. Uiteindelijk besloot hij – als één van de oudste studenten – een maritieme opleiding te gaan volgen aan de Zeevaartschool op Terschelling. Na het behalen van de benodigde papieren begon hij zijn bedrijf Van der Zee Maritime Services, waarin hij zichzelf sindsdien als freelancer verhuurt, hoofdzakelijk als sleepbootkapitein. Het meeste werk doet hij nu voor Damen Shipyards en voor Johan van Stee van Redwise, een bedrijf dat is gevestigd in Bunschoten-Spakenburg, maar familie van de Harlinger familie Van Stee.
‘Slepen is helemaal mijn ding geworden. Terug naar de chartervaart? No f** way! Kleine sleepprojecten gaan me snel vervelen, maar die lange sleepreizen: heerlijk. In de havens heb je het godsgruwelijk druk, met het zweet op je harses, daarna ga je varen en daalt de rust neer, met de sleep op duizend meter achter je aan.’
De wereld van de zeesleepvaart is klein. Van der Zee had in Rotterdam nog geen voet aan wal gezet, of zijn telefoon ging. Of hij meteen kon komen voor een nieuwe grote klus. Daar wacht hij toch maar even mee. Het is nu tijd voor hooguit een paar kleine opdrachten, maar vooral voor zijn zoons Niek (15) en Jort (17).
‘Ik heb ze altijd veel minder aandacht kunnen geven dan ik gewild had. Dat brengt dit beroep met zich mee. De jongens hebben mijn verhalen in de Harlinger Courant trouw gelezen. Zoals jongens van die leeftijd dat doen kunnen mompelden ze wat als ik belde. Dan hadden ze het vaak druk en als ik mailde moest ik lang wachten op antwoord. Tja, ze leiden hun eigen leven. Toch, het weerzien was een stuk emotioneler dan ik had verwacht. Ik zat na aankomst in Rotterdam tot over mijn oren in de overdracht, maar de hele dag waren ze al met me aan het whatsappen. ‘Waar blijf je nou? Hoe laat ben je in Harlingen?’ Ik ben blij dat ik nu toch zeker tot begin mei in Harlingen blijf.’
Inderdaad, het wachten is op de HT-sloepenrace naar Terschelling. Van der Zee is sponsor geworden van het Harlinger sloeproeiteam Okke Hel. Zijn zoons roeien mee. Daar komt ook de oude liefde voor de historische zeilvaart om de hoek kijken. ‘Ik heb een klipper en een noordzeebotter gehuurd als accommodatie voor de roeiploegen. Kan ik ook lekker even zeilen op een platbodem.’

Info: www.facebook.com/www.vanderzeemarineservices.nl

Dit artikel is eerder geopubliceerd in de harlinger Coruant van 6 april 2016.

Nieuwe start op de Franse Moezel

HARLINGEN – Het pad van een Nederlandse scheepvaartondernemer gaat lang niet altijd over rozen. Vooral de chartervaart (de passagiersvaart met historische motor- en zeilschepen) heeft de laatste jaren zijn portie wel gehad. De kredietcrisis leidde tot problemen, maar ook toegenomen regeldruk speelde behoorlijk mee. Zeilrederijen liepen in Deense en Duitse zeehavens bijvoorbeeld aan tegen een overheid die de certificering van de schepen heel anders uitlegde dan de Nederlandse. Die problemen lijken nu grotendeels de wereld uit, mede dankzij de inzet van de BBZ, brancheorganisatie voor de chartervaart. Motorpassagiersschepen bleven evenmin gevrijwaard van meningsverschillen als deze. Hier het verhaal van een schipperspaar dat worstelde en uiteindelijk boven kwam, het dienstkloppen van ijverige gendarmes ten spijt. 

Sander van der Veer en Els Keuleers (105a) 1024t Lees verder Nieuwe start op de Franse Moezel