HARLINGEN – Wat doen de vrouwen uit de bruine zeilvaart, als ze niet over het Wad zeilen? Wat Hanneke de Man betreft, zij zet zich voor honderd procent in voor jeugdtheaterschool Noorderwind. Tussen meer dan tachtig andere inschrijvers wist de gedreven theatermaakster het plan voor het theaterstuk ‘Bakzeuntjes’ onder te brengen bij Leeuwarden Fryslân 2018. Onder de vleugels van het project ‘Under de Toer’ zal Noorderwind het stuk volgend jaar april uitvoeren in de Lambertuskerk in het Friese Arum.
Door Gijs van Hesteren
Dit artikel verscheen eerder in de Harlinger Courant
Jeugdtheaterschool werkt aan project voor Leeuwarden Friesland 2018
“Na drie jaar bouwen aan de theaterschool waren we nu toe aan een nieuwe uitdaging – en een uitdaging is dit zeker!” benadrukt Hanneke de Man, regisseur van Noorderwind. “In voorgaande jaren verzorgden we meer in algemene zin een jeugdtheateropleiding. Dit keer focussen we vooral op de voorstelling zelf. Daar willen we nieuwe wegen bij inslaan. We gaan niet meer uit van een vaststaand script. Hoe het uiteindelijke verhaal zich ontwikkelt zal afhangen van de mensen die eraan werken.”
Het was Tamara Schoppert die De Man had gewezen op ‘Under de Toer’. Schoppert is bestuurslid bij ‘Under de Toer’. Bij het Friese publiek is zij bekend als actrice bij Tryater (Ronja de Roversdochter, Pak ‘m Stanzi) en bij het succesvolle ‘Grutte Pier fan Kimswert’ van de PeerGrouP.
Maritieme invalshoek
Een groot deel van het seizoen vaart Hanneke de Man als stuurvrouw mee aan boord van de charterklipper ‘Hoop op Welvaart’, geschipperd door haar partner Dolf Siere. Dat doet zij met veel inzet en plezier. “Maar als het tijd is voor de theaterschool dan gaat dát voor.”
Als zij dat zegt is De Man niet langer de bescheiden, ietwat verlegen jonge vrouw, die ze op het eerste gezicht lijkt te zijn. Dan verraadt zich haar passie voor het theatervak; dan laat zij zien dat zij weet waar zij naar toe wil.
“Dit theaterstuk moest een maritieme invalshoek hebben. De zee en het varen zijn een deel van mijn leven en van de stad waarin wij leven en werken. Ik ging op zoek naar het begin van een verhaal. Zo kwam ik al snel terecht bij ‘Herinneringen van een bramzijgertje’, een boekje dat al jaren op de boekenplank stond van de ‘Hoop op Welvaart’. Jan de Hartog schreef het in 1967 als boekenweekgeschenk. In één van de hoofdstukken vertelt de schrijver een sprookje. Dat werd mijn aanknopingspunt en zo kwamen we ook op de titel van ons theaterstuk: ‘Bakzeuntjes’.”
De term bramzijgertje heeft meerdere betekenissen, waaronder ‘een verschijnsel van fosforische dampen opstijgend uit zee, waarin vissers gestalten van de duivel zagen’ (Etymologiebank). De meest geaccepteerde is die van een jong, misschien wel té jong zeuntje, ofwel bemanningslid. Een interpretatie die mogelijk een verzinsel is van Jan de Hartog. Hoe dan ook, met dit concept in het achterhoofd ging De Man op pad. In het Hannemahuis stuitte ze op een brief die Claas Doedens, een Harlinger zeeman, vanuit het Letse Riga had geschreven aan zijn geliefde Gesiena.
“Een historisch gegeven, dat we uiteindelijk door de interactie tussen acteurs, regie, productie, locatie en internationale contacten tot een verhaal moeten zien te maken.”
Internationaal
Het internationale aspect krijgt vorm door de samenwerking met Theater Zīļuks uit Riga. “Dit contact zorgt voor de internationale verbinding, waar een Europees project als Culturele Hoofdstad zoveel prijs op stelt. Hoe we het precies gaan doen weet ik in dit stadium nog niet. Misschien komt er een afvaardiging naar Harlingen, of andersom. Of we doen alles ‘op afstand’. En ik hoop dat deze eerste keer zich de komende jaren vertaalt naar meerdere projecten.”
Stoere verhalen en sprookjes
Het theaterstuk gaat zich afspelen rondom en in de Lambertuskerk in Arum. “Ach, wat hebben we veel kerkjes bekeken. Uiteindelijk kozen we voor deze. De groene terp biedt ons ook buiten alle ruimte. We willen dat openluchtdecor invullen met stoere, realistische verhalen van nu en van toen. Een collage misschien wel, van wat de jonge acteurs zelf inbrengen. De Arumer Christelijke Muziekvereniging Wubbenus Jocobs zorgt voor het geluidsdecor. Leidend gegeven is het scheppen van een omgeving van haven en zee, en het opgroeien van twee kinderen, Claas en Gesiena.”
“Halverwege de voorstelling verhuizen acteurs, publiek en verhaal naar binnen. Daar wordt de situatie sprookjesachtiger. De zoektocht van Gesiena naar haar als verdronken opgegeven geliefde. Een duistere kerk, waar we gaan werken met licht en geluid. Misschien wel een onderwaterwereld. Wie weet vindt Gesiena haar Claas daar, misschien wel niet. Dat deel ligt nog helemaal open. De verhalen uit ‘Bramzijgertje’ zijn niet meer dan een leidraad.”
Under de Toer
Under de Toer presenteert volgend jaar 32 bijzondere verhalen, die allemaal één van de Friese kerken inzetten als inspiratie en decor. Samenwerking met de ‘Mienskip’, de gemeenschap is een leidend thema. Culturele Hoofdstad en het Prinsbernhardfonds zijn de belangrijkste financiers van het project.
Het deelproject ‘Bakzeuntjes’ gaat in april 2018 in de Lambertuskerk te Arum in première. Vier voorstellingen zullen worden opgevoerd, door kinderen van acht tot zestien jaar oud.
Meer informatie: www.jtsnoorderwind.nl.