Hoe ouder we worden, hoe meer we worden geconfronteerd met de tijdelijkheid van het bestaan. Wie een relatie van meer dan veertig jaar achter de rug heeft, weet dat het overlijden van een partner een ingrijpende gebeurtenis is. Niet alleen brengt een dergelijk verlies veel verdriet en verwarring met zich mee; het zet je leven op zijn kop en dwingt je tot het her-ijken van je zekerheden. Hoe dat uitwerkt in de praktijk vertel ik vanuit de eerste hand.

Alles was anders, ontdekte ik al snel, nadat begin 2017 mijn levensgezellin Inge overleed. In het ziekenhuis en nogal plotseling, tijdens een hartkatheterisatie. Hoe dat zo gekomen was?
In de Harlinger Courant schreef ik: “Vorige week werd het ineens ongelooflijk persoonlijk. Je denkt dat je in een slechte film zit, of in een nare droom. Ieder moment kan hij afgelopen zijn en dan is alles weer zoals het was. Maar nu is het de werkelijkheid. Afgelopen donderdag verloor ik mijn vrouw, mijn maatje, Inge van Hesteren.
De laatste tijd ging het wat minder met Inge’s gezondheid. Het lag aan het hart en met een dotter- en stentbehandeling in Medisch Centrum Leeuwarden zou het wel weer in orde komen. Het liep mis. De dokters waren nog maar net begonnen. Tot hun grote verbijstering scheurde een belangrijk bloedvat bij het hart. Onherstelbaar, zo bleek later. Twee dagen lang vochten dokters en verplegers voor haar leven. Mijn kinderen, zwager en schoonzus en ik bivakkeerden in een familiekamer in het MCL. Heen en weer geslingerd tussen hoop en vrees. Uiteindelijk kwam een arts binnen met: “Wat is dit waardeloos.” Dat was het moment waarop we ons realiseerden dat het echt waar was. Geschokt en verdwaasd gingen wij naar huis.
Ik moet haar missen, als collega, als zakenpartner, als echtgenote. De kinderen verliezen een moeder. Haar vader, broers en zussen een markant familielid. Ja, Inge was een opvallend personage. Zij wist wat zij wilde, had over heel veel zaken een uitgesproken mening. Zo was ook haar verschijning. Ze kleedde zich zoals zij dat wilde. Kleurig, met sjaaltjes en indiase jurken en ze had maling aan commentaar daarop. Zo zullen velen zich haar herinneren.”
Na al die jaren samen hadden we met ons tweeën een systeem ontwikkeld. Het omschreef hoe we omgingen met voor- en tegenspoed, wat we leuk vonden en wat niet. Dit systeem was weg: ik voelde me ineens een geamputeerd echtpaar.

Vóór we geboren waren, bestond het universum al zeventien miljard jaar – allemaal dode materie. Ineens was er die vonk van het leven. Dat was het geschenk dat we hadden gekregen.
Het gaat niet om de hoeveelheid jaren die je krijgt. Het gaat om de kwaliteit. Of je nu veertig of zeventig jaar op de wereld bent? Het doet er niet zoveel toe. Het eindigt voor ons allen met de dood. En die zal ook wel weer zeventien miljard jaar duren. Dus ik telde mijn zegeningen, keek terug zonder wrok en leerde opnieuw te genieten van wat het leven ons biedt.
Maar het duurde even, voor ik dat inzag. Verbijsterd en verslagen waren wij: de kinderen, hun aanhang, Inge’s familie, en ik. Natuurlijk! We steunden elkaar. Of dat voldoende was? Ik denk het niet. Het was op dat moeilijke moment niet genoeg. Wat was dat een eenzaam moment, voor ons allemaal. Dit was niet zomaar te bevatten. Ieder moet op zijn of haar eigen manier ermee omgaan.
Sterven is iets dat we bijna niet begrijpen. Uiteindelijk word je alléén geboren. En alléén zul je het leven verlaten. Dus alléén moet je dealen met de dood. Aan mijn kinderen merk ik het: ook vijf jaar later zijn ze er nog altijd mee bezig. De dood van hun moeder speelt een rol in hun leven.
De eerste tijd was ik als een zombie. Ik voelde weinig tot niets. Geen blijdschap. Geen verdriet. Was dat wel normaal? Pas later kwam het op me af. Ik moest ineens mijn eigen persoon worden, waar ik voorheen de helft van een stel was. Nieuwe herinneringen aanmaken, nieuwe dingen doen? Misschien was dat de oplossing?
Ik ging heel, heel veel praten hierover. Met iedereen, jan en alleman. Vrienden, familie, collega’s, sportvrienden, lotgenoten. Bij terloopse ontmoetingen, met volstrekte onbekenden. Iedereen die het horen wilde. Over hoe ik me erbij voelde, hoe het voor Inge moet zijn geweest, hoe mijn kinderen reageerden. En heel veel schrijven. In de kranten waarvoor ik werkte, met een in memoriam. In mijn weblog. In e-mails, brieven, sociale media.
En ik ging door met dingen die we samen deden. Werk, uitstapjes, sport. Op zoek naar oude herinneringen. Al doende in de weer met het maken van nieuwe herinneringen.
Het voelen kwam terug. Soms had ik moeilijke momenten. De laatste keer dat ik had gehuild was op mijn twaalfde. Ik wist niet dat ik het in me had, maar ik kon het weer. Het begon met onstuitbare huilbuien achter het stuur van het campertje, waarmee we zoveel mooie dingen hadden beleefd.
En het luchtte enorm op, al kwam het niet altijd gelegen. Een scene in een film, een liedje op de radio, een verhaal van een kennis – die laten me af en toe volschieten. Het maakte me tot een veel ‘gevoeliger’ man.
Ineens leef ik veel intenser. Nu weet ik dat het leven echt zomaar over kan zijn. Elke minuut, elk uur beleef ik met meer aandacht, meer betrokkenheid. Meenemen naar het hiernamaals kan je niks. Dus onthechten, ontspullen, dat is ineens makkelijker.
Inderdaad, af en toe merkte ik dat ik plezier had. Daar voelde ik me aanvankelijk enorm schuldig om. Maar het gaf me ook nieuwe energie.
Mijn leven is nu anders. Oude hobby’s heb ik losgelaten, zoals het reizen met de camper. Met een motorfiets reed ik solitair door Europa. Alleen onderweg, alleen met mijn gedachten. Het decor: de wisselende beelden van natuur en cultuur. En de mensen, die toegankelijker zijn als je er in je eentje op af gaat.
Genoeg hierover. Zoals ieder mens ben ik niets meer dan een korte vonk in een oneindig, onverschillig heelal. Maar ik voel, ik denk, ik spreek en ik werk. Ik ben een mens. Ik leef. En Inge, ik zie je straks, aan de Engelenbar hierboven.