Tagarchief: familie

Memento mori, voor mijn vader

Persoonlijk, , , ,

Gedenk de dood.

Dat deed mijn vader. De dood was voor hem een schrikbeeld. Nadat hij zijn geloof in de katholieke leer verloor, had hij besloten dat een leven na de dood er niet inzat, hoezeer ook zijn echtgenote hem probeerde te overtuigen van het tegendeel. Daarom, als een tijger hield hij vast aan het leven.

Het lot, of het noodlot, lijkt wel onafwendbaar. Precies enkele uren voordat hij opgenomen zou worden in een verpleeghuis maakte hij een fatale val – gewoon in de huiskamer. Het kan toch bijna geen toeval zijn?

Hij hield van leven. En toch, nadat hij was gevallen zei hij tegen mijn broer: “Laat me nu maar doodgaan”. Het waren vooruitziende woorden. Heen en weer werden we geslingerd hoop en vrees. Het ging goed, het ging fout, en weer goed. Op dinsdag zagen we ‘m voor ’t laatst; in zijn laatste uren. De hele familie was langs het bed gekomen. Alsof wij het voelden allemaal. We stonden aan zijn bed. Slangetjes, kabels en monitoren om hem heen. M’n vader hapte naar z’n adem.

We hebben vrede ermee, het is een soort verlossing. En toch laat hij bij mij een enorme leegte achter. Een leegte die ik nog niet tot me heb willen laten doordringen. Ik heb gewerkt, vergaderd, gebeld en gesproken, meegedaan aan motorraces. Hij was mijn vader, mijn broers vader, mijn moeders echtgenoot. Wij drieën waren de mensen die de meeste jaren met hem hebben gedeeld. In deze wereld kende ik – afgezien van mijn moeder – niemand langer dan hij. Nu hij weg is, sterft ook een stukje van onze collectieve gezinsherinnering.

Lees verder Memento mori, voor mijn vader →

Henk van Hesteren: Goed Leven

Persoonlijk, , , ,

Vorige week overleed mijn vader. Elk uur sterven er wel duizend vaders, maar dit keer was het de mijne – en die van mijn broer Marnix. Hij was het die de volgende woorden sprak tijdens de uitvaartplechtigheid:

Henk van Hesteren in 1980.

Henk van Hesteren: hij is mijn vader, geboren 28 maart 1924 te Warmenhuizen. Slechts enkele uren voordat hij naar een verzorgingstehuis zou gaan kwam hij ten val in zijn eigen woning. Hij brak daarbij heup en schouder. Helaas bleek na de operatie, dat hij een klaplong en ook een longontsteking onder de leden had. Eten en drinken deed hij sindsdien nauwelijks meer. Na 87 jaar en een kort ziekbed van negen dagen blies hij op woensdag 6 juli zijn laatste adem uit, nota bene op de verjaardag van zijn eigen vader.

Ondanks de triestheid van deze situatie troosten we ons met de gedachte dat hij een lang en goed leven achter de rug heeft. Hij is opgegroeid in goed en warm nest, binnen een gezin van negen . kinderen. Zijn vader was huisarts te Warmenhuizen, vlak boven Alkmaar. Henk was de zoon van een dorpsdokter. Dat schiep voordelen.
Henks’s leven verliep in die periode voorspoedig, en kende weinig tegenslagen. Alhoewel, met zeven ambitieuze en welbespraakte zussen viel het niet altijd mee.
Lees verder Henk van Hesteren: Goed Leven →

Lentekriebels

Column, Persoonlijk, , , ,

De lente, die onlangs begon, brengt kriebels en nieuw leven. Ook het ‘oude leven’ laaft zich aan de voorjaarszon.

Zo reed ik onlangs over de Franse snelweg met mijn hoogbejaarde ouders. Zij hadden zich laten inspireren door de lengende dagen en de oplopende temperaturen. Vanuit hun Amsterdamse appartement verlangden zij naar hun ware tampat: hun huis in het zuiden van Frankrijk.

Ze konden de lange reis over de Franse Autoroute niet meer zonder hulp volbrengen. Bij mijn vader manifesteert Alzheimer zich steeds duidelijker. Hij raakt regelmatig de weg kwijt en let niet goed op. Het tweetal doet denken aan de parabel van de lamme en de blinde. Mijn moeder is goed bij de tijd, dus samen konden ze zich tot voor kort aardig redden.

Het voorjaar was nog niet doorgedrongen in de Maritieme Alpen, ondanks de zuidelijke breedtegraad. Toch dartelden mijn ouders als lammetjes in de wei, zo blij waren ze om weer even thuis te zijn.

De vreugde was van korte duur. Mijn werk en gezin wachtten in het kille Nederland. Na een paar dagen moest ik weer terug. Nét als de lammetjes hadden mijn ouders weinig keus: ze moesten met me mee. Nét als de lammeren namen ze afscheid van hun spulletjes en hun leven daar. Misschien wel voor de laatste maal.

Zij realiseerden zich dat zij stap voor stap afscheid aan het nemen waren van alle dingen die ze hadden gekend en beleefd. Weemoed ook bij mij; ik stond erbij en keek ernaar.

Het was bijna veertig jaar geleden dat ik op deze manier een week lang samen met mijn ouders op pad was. Die vier decennia leken slechts een ademtocht, zo kort.

Verandering bestaat niet. Het samen reizen was als vanouds. Nee, wacht! Verandering bestaat wél! De rollen hadden zich omgekeerd: mijn ouders pasten niet meer op mij, maar ik op hen – met liefde, dat wel.

Voorjaar en herfst, vernieuwing en verval: tegenstrijdig waren de voorjaarskriebels.

Liever niet de weg kwijt

Persoonlijk, ,

In een klein dorp in Zuid-Frankrijk zit ik nu, met twee tamelijk bejaarde ouders. Ze hebben aandacht nodig. Deze week nemen ze afscheid van hun huis en hun leven hier. Intussen heb ik het Zuid-Franse ADSL-internet aan de gang: ik kan weer bloggen.

De auto zat vol genoeg. Zelf vonden mijn vader en moeder dat er weinig meeging. Maar ik heb er heel wat mee lopen sjouwen, met al die kisten en kistjes, tassen, citybags en vooral heel veel plastic tasjes. De helft gaat ook even zo vrolijk weer mee terug naar Nederland.

Met een eenvoudige digitale camera maak ik een serie heel redelijke foto’s. Vooral van schilderijtjes en kastjes en dergelijke. Het interieur is nogal een puinhoop; dat is gevuld met de genoemde plastic tasjes, verder liggen er overal stapels boeken, tijdschriften, knipsels, doosjes, flesjes, etcetera. Poeh.

Mijn vader heeft zijn heldere momenten, maar daar word ik niet vrolijker van. Dan zegt hij dat hij lastig is voor ons en dat een begrafenis handiger zou zijn. Of dat hij dement wordt. Dat is ook zo, maar niet zo leuk om het hem zelf te horen zeggen. Hij is de hele dag alles kwijt, dan loopt hij te zoeken en te scharrelen. Halverwege weet hij niet meer wat hij kwijt was en dan vindt hij heel iets anders, dat hij dan op een rare plaats weer weglegt.

Vanmorgen vond ik de emmer met de dweil in de koelkast, om maar eens iets te noemen. Als ik niet heel goed oplet waar ik de autosleutels of de bankpasjes laat, dan neemt hij ze mee en moet ik maar zien dat ik ze ergens weer aantref. De kurkentrekker is nog steeds zoek, evenals de handleiding van het internetmodem en noem maar op.

Met mijn moeder heb ik ook te doen. Die is verre van dement, maar ziet precies wat er gaande is met haar man en ze zit te tobben over de nabije toekomst. Het wordt met hem natuurlijk alleen maar slechter en nooit meer beter.
“Hoe moet dat nou als ik hem moet gaan voeren en voorlezen? Daar ben ik echt niet geschikt voor!”

Daarna geeft ze me een lange monoloog over alle problemen die er komen: de flat in Amsterdam die ze niet aan kunnen houden als mijn vader geen boodschappen meer kan doen, omdat hij onderweg verdwaalt, het huis in Frankrijk dat alsmaar niet verkocht wordt, de Franse huizenmarkt waarin al een half jaar geen huis meer van eigenaar is gewisseld, de overschrijving naar de burgerlijke stand van Amsterdam, de Nederlandse belastingdienst die veel meer gaat vragen dan ze nu aan de Franse betalen. De kortademigheid waarvan ze veel last heeft na driekwart eeuw roken, de medicijnen die mijn vader niet heeft opgehaald bij de apotheek omdat hij ze in zijn verwarring te duur vond, de snelle vermoeidheid zodra ze zich inspant.

De dementie van haar man, die ze al vijftien jaar geleden heeft zien aankomen en nu is het zover. Het is tragisch en er is niets aan te doen. Moet hij geen euthanasie voor hij niets meer kan en weet? Hij wordt een onherkenbaar kasplantje, hij wordt een heel andere man dan die ze al 60 jaar kent, straks kan hij niet meer praten, et cetera, et cetera.

Dat is allemaal niet zo gezellig, vind ik. Er is weinig aan de situatie te doen en roepen dat het glas niet half leeg, maar half vol is helpt ook niet de hele dag. Maar ik denk dat ze ook niet vaak een willig oor krijgt en tegen mij mag ze lekker naar hartenlust jeremiëren. Ze wil zelf ook wel dood, zegt ze. Ze is er toch niet bang voor, zoals zoveel mensen dat onbegrijpelijk genoeg wél lijken te zijn. “Waarvoor zou ik nog in leven blijven? Zo is er niks meer aan! Mag ik dat asjeblief zelf weten? Ik weet toch dat er leven is aan gene zijde!”

Maar ze ziet ook wel in dat zij één van het tweemanschap de lamme en de blinde is. De gedachte aan vrijwillige euthanasie lijkt me een beetje voorbarig, zowel voor hem als voor haar.

We hebben het ook leuk gehad onderweg, dat is de andere kant. Het reizen en het eten van lunch en later diner in restaurants was erg gezellig. Ook het slapen in het Campanile hotel in Dijon verliep prima. Beetje onhandig dat de parkeergarage op 300 meter van het hotel lag, niet zo handig met je moeder achter een rollator en een vader die steeds onverhoeds links- of rechtsaf gaat. Wel moeten we onderweg steeds aan hem uitleggen, dat we niet aan de luim van buurman Mr Gérard zijn overgeleverd voor onze overnachtingen: er hoeven hem heus niet om toestemming te vragen om ons huis in te mogen! Ook leg ik heel vaak uit dat we niet in Noord-Limburg zijn, dat ik alle paspoorten en pasjes veilig bij me heb, dat we geld genoeg hebben meegenomen, dat we overmorgen weer terugreizen.

Vanavond heb ik lekker voor ze gekookt, met tomatensoep, biefstukjes, gebakken aardappeltjes, doperwten, komkommersalade en een lekker toetje. Mijn moeder klaagt dat ze van hem alleen kant-en-klaarmaaltijden krijgt en de laatste tijd meestal koud, omdat hij vergeet de magnetron aan te zetten. Of hij eet zelf wél, terwijl hij mijn moeder vergeet eten te geven. Vandaag heeft hij een stalen pannetje in de magnetron gezet. Dat apparaat is nu stuk; als je het aanzet, krijg je lichtflitsen, harde knallen en als je de deur opendoet probeert het ding je hand te toasten.

Een paar potjes Scrabble met mijn moeder maken weer veel goed vanavond. Morgen ga ik een nieuwe kurkentrekker en magnetron kopen. Ook ga ik schilderijen ophangen, ik moet Mr. Gérard om de boormachine vragen, die is in Amsterdam blijven liggen. Misschien koop ik er wel een bij de Intermarché of zo.

Via het internet lees ik over dementie en de gevolgen daarvan. Mijn kinderen mail ik: “Als ik over een jaar of 25 kinds wordt, dan graag een spuitje!” Gek genoeg vind ik dat niet erg bespreekbaar als het om mijn eigen vader gaat.

Met een onbestemd schuldgevoel zet ik deze posting online en ga ik koken voor mijn ouders.

Stamboom

Persoonlijk, ,

Men spreekt tegenwoordig veel van Web 2.0. Daarmee bedoelt men dat het internet niet alleen maar een venster is naar informatie, zoals vroeger ook een krant of de televisie. Een website kan tegenwoordig ook een plaats zijn waar de gebruikers ervaringen met elkaar delen, meningen geven of een gezellig praatje maken. Het leuke is, dat ‘virtuele’ contacten vaak leiden tot opvolgende ontmoetingen in de ‘echte’ wereld.

Het internet wordt dus steeds meer een wereldomspannende marktplaats. Daar ontmoeten mensen elkaar voor zaken, maar ook voor buurpraatjes. Je buren wonen immers ineens niet meer alleen in dezelfde straat. Ze blijken ook te wonen in Venezuela, de Verenigde Staten, Parijs of Londen.

Het verschijnsel strekt zich nu ook steeds meer uit naar familie. Een paar maanden geleden stuurde Petra Spithorst van IT-Works – ze is specialiste Web 2.0 en virtuele netwerken – mij een link naar www.geni.com. Het is een plek waar je interactief gezamenlijk kan werken aan je stamboom. Door die site werd ik geïnspireerd en ik plaatste daarom mijzelf en enkele directe familieleden op Geni. Natuurlijk nodigde ik hen uit om ook mee bij te dragen aan het compleet maken van de familiegegevens.

Nu is het drie maanden later. Mijn Geni stamboom breidde zich in die korte tijd al uit tot meer dan 250 familieleden. De oudste gaat terug tot het begin van de zeventiende eeuw. Onze directe voorouders hebben Deens, Fries, Hollands en Indisch bloed. Een grote tak aangetrouwde familie zit in Suriname. Mijn opa en oma van moederskant blijken volle neef en nicht van elkaar te zijn geweest. Vandaar natuurlijk dat ik zo raar ben. Enfin, gegevens die de een niet weet, worden aangevuld door de ander. Foto’s worden bij de profielen van lang overleden ooms en tantes gezet.

Het is nogal activerend. Ik ga met Google zoeken naar gegevens over mijn achterneef Bart Hoeing, de zoon van mijn oudtante, Jaap Raedt van Oldenbarnevelt. Ik herinner me hem nog levendig. Midden jaren zestig had Bart net zijn rijbewijs gehaald. Hij kwam regelmatig met zijn Dafje op bezoek bij mijn ouders, aan de Liesboslaan in Breda. Ik was toen een jaar of tien, elf. Naturlijk keek ik op tegen deze grote man, die al achttien was.

De laatste keer dat ik hem in levenden lijve zag haalde hij een grote kist uit de achterbak van zijn DAF. Hij gaf me een enorme verzameling elektrische Märklin treintjes en rails. Daar was hij nu te oud voor. Vervolgens laadde hij een paar grote kisten met Engelstalige science-fictionboeken en stripverhalen uit. Daar was hij vast nog niet te oud voor was, maar een student heeft niet oneindig de ruimte op zijn kamer.

Ik zou hem daarna nooit meer zien. Korte tijd later verongelukte hij met zijn autootje. Dat heeft me altijd erg gespeten. We zouden vast geweldig met elkaar hebben kunnen opschieten. Hij was altijd een tikkeltje onaangepast, net zoals ik later zou blijken te zijn. Bovendien hadden zowel science fiction als stripverhalen grote invloed op mij. Echter, alle destijds naar het Nederlands vertaalde science fiction had ik allang gelezen. Dankzij Barts geschenk leerde ik mezelf in een paar weken Engels lezen. Ik moest en zou die driehonderd werkjes tot me nemen. Heinlein, Harrison, Vance, Van Vogt, Bradbury, alle grote schrijvers zaten in de doos.

De fantastische wereld van het stripverhaal ontsloot zichzelf pas echt: alle klassiekers zaten erbij: van Robbedoes en Kwabbernoot, de blauwe reeks van Suske en Wiske, Jerry Spring, Buck Danny, Lucky Luke, Kuifje en Bobby. Het avontuur, vreemde landen, vreemde beschavingen: daar kwamen ze ineens tot leven!