Princess Dock in Hull op een ingekleurde ansichtkaart uit het begin van de vorige eeuw. (Collectie N.P. Pellenbarg)
Zeemansberichten uit WO I
Hoe hield een verliefde zeeman 100 jaar geleden contact met zijn geliefde? Via prentbriefkaarten. Zo ook zeeman Jan de Jong uit Harlingen, die er tussen 1912 en 1916 talloze schreef aan zijn verloofde. Meer dan een eeuw later vond kleinzoon Adri de Boer de correspondentie terug in een schoenendoos. Hij deelde de inhoud met de gepensioneerde waterstaatingenieur Nico Pellenbarg. Lees verder ‘Dus lieve vrouw, wees maar niet ongerust’→
HARLINGEN – Onderdeel van het veelomvattende project ‘De Nieuwe Afsluitdijk’ is het verhogen en versterken van de huidige dijk. Het bouwconsortium Levvel (BAM, Van Oord en Rebel) bouwde hiertoe onder meer een betonblokkenfabriek. Daartoe huurde men van Port of Harlingen een tien hectare groot terrein aan de Industriehaven. Gedeputeerde Avine Fokkens (VVD) benadrukte bij de feestelijke opening de vernieuwende aanpak, de mogelijkheid de fabriek te demonteren en elders opnieuw te gebruiken, de CO2-besparing van 56% en de situering vlakbij de Afsluitdijk; die maakt vervoer over water mogelijk.
Gedeputeerde Avine Fokkens: ‘Opsteker voor gemeente Harlingen en provincie Fryslân.’ (Foto: Gijs van Hesteren)
Prof. dr. Piet Hoekstra, lid directie Waddenacademie. (Foto: Gijs van Hesteren)
LEEUWARDEN – De kerntaak van de Waddenacademie is onderzoek. Onder meer naar de geomorfologie van de Waddenzee. Deze tak van de aardwetenschappen bestudeert de vorming van landschap en zeebodem. De academie werkt hierbij samen met het Netherlands Centre for Coastal Research (NCK) en Rijkswaterstaat. Eerder dit jaar, tijdens een symposium in het Fries Historisch en Letterkundig Centrum Tresoar, bespraken bijna 90 wetenschappers de huidige stand van zaken. In het Engels, want wetenschappelijk onderzoek is een internationaal gebeuren.
KOUDUM – Totdat hij vond dat hij genoeg had geleerd, volgde Wim Mendelts een opleiding tot industrieel vormgever aan de TU Delft. Al vroeg in de jaren tachtig verloor hij zijn hart aan traditionele schepen, in het bijzonder plat- en rondbodems. Niet dat hij daar destijds nou zoveel verstand van had. Hij volgde zijn eigen pad en maakte zich de materie eigen. Met zijn scheepstimmerbedrijf ‘t Berghout in Koudum groeide hij in vijfendertig jaar uit tot één van de beste mastenmakers van het land.
Nikki Foltýnová: ‘Zeilen doe je niet op de klok. Hier leef je bij het moment.’ (Foto’s: Gijs van Hesteren)
Waddenzee trekt internationaal personeel
HARLINGEN – Er komt heel veel internationaal personeel af op de historische zeilschepen die met passagiers varen in de Waddenzee. Ligt het aan het eigenzinnige Nederland, aan de schilderachtige stad Harlingen of aan de karakteristieke zeilvloot? Misschien laten Zwitsers, Polen, Tsjechen en Amerikaanse Belgen zich inderdaad inspireren door de romantische, zoutwaterzeilende vrachtschepen. Het fenomeen ‘bruine vloot’ is tamelijk uniek in de wereld. Alleen al vanuit Harlingen vertrekken wekelijks meer dan zeventig schepen met betalende gasten naar zee. Alleen in Nederland kom je commerciële zeilvaart tegen op deze schaal. Lees verder Zeilmaten uit verre landen→
Steffen van der Werff. Op de foto wil hij wel, maar alleen nadat hij zijn das heeft gestrikt. (Foto: Gijs van Hesteren)
Steffen van der Werff en de ‘Tjerk Hiddes’
GORREDIJK – Zeventig jaar lang vormden Steffen van der Werff, het motorschip ‘Tjerk Hiddes’ en de Opsterlandse Compagnonsvaart een onverbrekelijke drie-eenheid. Met de beurtdienst Gorredijk-Sneek en later met de stoomboot van Sinterklaas bepaalden zij het collectief geheugen van Gorredijk. Als jongeman had Van der Werff helemaal niet zoveel zin om te gaan varen, maar door de polio van zijn vader had hij geen keus. Inmiddels 94 jaar oud komt Van der Werff nog altijd op voor de vrije vaart op het 34 kilometer lange kanaal. Lees verder Een leven lang knokken voor een open Compagnonsvaart→
Ondanks voorjaarssneeuw stonden de kades van de Zuiderhaven toch regelmatig zwart van de mensen. Wel zo prettig voor de shantikoren, ambachtslieden, de stadsharmonie en de standhouders. (Foto’s: Gijs van Hesteren)
HARLINGEN – Ieder jaar opent het vaarseizoen van de zeilcharterschepen met de Vlootdag. Die wordt in grote eendracht georganiseerd door de Verenigde Bruine Zeilvaart Harlingen (VBZH), de gemeente Harlingen en de boekingskantoren: Rederij Vooruit, Schipperscoöperatie Historische Zeilvaart Harlingen, Traditional Sailing Charter, Zonnewind Zeilreizen en Holland Sail. Het grote nieuws was deze keer dat er ook in 2022 een Sail Harlingen zal plaatsvinden.
HARLINGEN – Vijfenzeventig jaar lang wierp de vuurtoren van Harlingen zijn licht over haven en Vaarwater langs de Pollendam. In 1998 verloor het bouwwerk zijn functie als baken voor de scheepvaart. Het werd omgebouwd tot éénkamerhotel met een uniek uitzicht. Dat is nu twintig jaar geleden en daarom kwam landmeter Kees van Hamersveld naar Harlingen voor een vuurtorenlezing.
(Foto: Gijs van Hesteren)
De zaal in Museum het Hannemahuis zat vol. Met overwegend wat oudere belangstellenden, vaak met een nautische of cultuurhistorische achtergrond. Van Hamersveld: ‘Ik ben niet de enige met deze interesse. De Nederlandse Vuurtorenvereniging telt zo’n 440 leden. Voor mij persoonlijk zijn vuurtorens echt een geo-dingetje. Natuurlijk, ze liggen altijd aan zee en dat is leuk. Meestal op een mooie plek en dat is ook goed. Maar mijn interesse is vooral landmeetkundig. Ik heb mijn hele leven gewerkt als landmeter, vandaar. Elke toren vertelt zijn eigen verhaal. In mijn boek staan er wel vijftig. Ik heb ze persoonlijk bezocht en gefotografeerd en de achtergrondgegevens verzamelde ik de afgelopen twintig jaar uit kranten, brochures en boeken.’ Lees verder Het belang van vuurtorens voor scheepvaart en cartografie→
‘Met mijn boek wil ik de mensen aan het denken zetten’. De kade in de Harlinger Visserijhaven ligt vol met kotters, want deze week houden de Urkers hun Biddag. Ze maken tijd vrij voor onderhoud en de pulsvissers reizen af naar Den Haag. (Foto: Gijs van Hesteren)
HARLINGEN – ‘De mensen weten niet wat er gebeurt op het Wad. Overheden en onderzoekers beheren vanaf hun kantoor. Aan de echte passie voor de zee lopen ze voorbij. Passie die je vindt bij de garnalenvissers langs de Friese en Groninger kusten. Dáár wilde ik iets van laten zien.’ Willem Wilstra is een goedlachse en actieve zestiger. We spreken hem in de kantine van het CIV, de Visserijcoöperatie.
‘Een soort tweede huiskamer voor mij’, zegt hij. Zodra het gesprek gaat over het Wad, of over varen op het Wad, klaart zijn gezicht op. ‘Varen was en is mijn leven. Tussen 1964 en 1976 werkte ik voor de Reddingsmaatschappij. Ik was stuurman, later schipper. Vanuit Oostmahorn voer ik met de Insulinde en de gebroeders Luden. Later begon ik voor mezelf. Ik deed seismologisch onderzoek voor LNV (het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, red.). Elke meter van het Wad heb ik bevaren. Een vrij leven; als je gezond bent en kunt werken is er niets mooiers in deze wereld.’ Lees verder Fotoboek garnalenvisserij op het Wad→
Arne Zuidhoek: ‘Altijd onderweg naar het eiland van geluk. Zoekend naar iets dat niet bestaat. Jan Jacob Slauerhof was een literair genie en daarom is zijn levensreis voor ons niet vergeefs geweest.’ (Foto: Gijs van Hesteren)
Arne Zuidhoek over Slauerhoff
LEEUWARDEN – Heel zijn leven was hij op zoek naar geheimen achter de horizon, Jan Jacob Slauerhoff (1898-1936). Hij staat bekend als één van Nederlands grootste maritieme schrijvers. Zwervend over de oceanen zocht hij naar ‘het eiland van geluk’, al bleef dat voortdurend buiten zijn bereik. Zijn erfenis bestaat uit een uitzonderlijke reeks boeken en gedichten. De in maritieme kringen wereldberoemde auteur en kunstenaar Arne Zuidhoek gaf er een lezing over. Eén ding werd duidelijk: de romantische reislust van Slauerhoff wijkt niet zoveel af van die van Zuidhoek.
Leeuwarden is dit jaar culturele hoofdstad, onder de naam Leeuwarden-Fryslân 2018. Slauerhoff maakt als beroemde Leeuwarder integraal deel uit van het Europese project. De Friezen gaven er vorm aan met een theaterstuk, een expositie en op 5 oktober jongstleden de ‘Slauerhoff Lezing’. Op de sterfdatum van de grote dichter vindt deze lezing ieder jaar plaats in cultureel podium ‘Dorpskerk Huizum’. Niet voor niets: op de kleine begraafplaats bij de dorpskerk bevindt zich het graf van Slauerhoff.
Als spreker koos curator Peter de Haan dit jaar welbewust voor Arne Zuidhoek, maritiem schrijver en beeldend kunstenaar. Ooit begon Zuidhoek (1941) als zeeman; aanvankelijk drie jaar in de koopvaardij, later twee jaar bij de marine. Lees verder Zoeken naar het eiland van geluk→