HARLINGEN – Van de aanvankelijk vijftien aangemelde zeilschepen voor de 25e Waddenrace haakte een drietal al af vóór de start. Daarna dwong de harde, vlagerige zuid- tot zuidwestenwind van het eerste novemberweekend acht van de twaalf deelnemers tot opgeven. Het maakte de prestatie van de winnende schipper Joost Martijn en slechts drie overige finishers extra bijzonder. Een gedenkwaardige Waddenrace, een slijtageslag.
Om half tien ’s avonds voer Joost Martijn alweer tussen de havenhoofden van Harlingen. Niet veel later diende hij het logboek van zijn toepasselijk ‘Overwinning’ genaamde tjalk in bij de wedstrijdleiding in het KNRM-station.
Joost: “Alles ging gewoon goed. Alleen bij het verlaten van Terschelling: zeil zetten buiten de haven, dat was heel vervelend. Dit moet volgens reglement ín de haven. Nu kregen we het grootzeil er in de deining en harde wind niet goed bij. Na een keer of tien overstag stond het pas wat beter. Later wilden we onderweg tóch maar een rif zetten; dat ging ook niet zo goed. Een smeerreep brak, toen toch maar het hele zeil laten zakken. Daarna lukte dat ook wat beter. Op Oudeschild hebben we nog even getwijfeld. Gaan we verder met deze windvoorspelling of niet? Na Texel, tegenstrooms over de eb, was het ruig, maar we liepen wel negen knopen. Eenmaal in Den Oever zit je aan de hoge wal. Wie doet je dan nog wat?”
De snelheden die de AIS bij de wedstrijdleiding weergaf lagen zelfs hoger. Als uitschieter liep de Overwinning 11,8 knopen in het ruimwindse rak langs de Afsluitdijk. Schipper Evelien Prins deed er weinig voor onder. Met de Hollandia zeilde zij 38 minuten langer dan de Overwinning.
Haar commentaar: “Nogal veel wind. Tip: volgend jaar graag iets minder. Vooral het stuk tussen Oudeschild en Den Oever was zwaar. Daarna ging het vooral erg hard. Regelmatig meer dan tien knopen op het traject langs de Afsluitdijk.”
De start
Vanaf acht uur ’s morgens werd er gestart. Voor de route over het Molenrak, richting Oudeschild en Den Oever, kozen de klippers Bree Sant, Vriendentrouw en Aegir, plus de tjalk Balder. Via de Blauwe Slenk naar Vlieland en Terschelling: de racemachine Overwinning, de dikke klipper Bontekoe, de keenaak of leunder Alida, en de eenmastjalken Hollandia en Stormvogel. Het tjalkje Pallieter ging al snel voor anker bij de BS15, met schade aan het stuurwerk. Pas laat in de middag wist schipper Remy de Boer dat op te lossen. Inmiddels trok de aanvankelijk bescheiden wind flink aan, vergezeld door buien met slecht zicht.
Niet veel later – het was nog ochtend en er werd een windkracht acht gemeten – kwam er bericht van de Balder. In een bui brak de grootschoot en de fok was gescheurd. Met de motor erbij voeren zij naar Kornwerderzand. De Vriendentrouw was voor anker gegaan, totdat de wind wat zou afnemen. Kort na het middaguur hadden Overwinning, Stormvogel en Alida Vlieland en West-Terschelling aangedaan. Ze zeilden alweer in het Stortemelk. De Balder gaf vanuit de voorhaven van de Lorentszsluizen door dat ze uit de race waren. De Boreas en de Johanna Engelina lieten hun verplichte vier uren rusttijd ingaan. Aan de telefoon zei Laurens Sinaasappel, schipper van de Johanna Engelina: “We bekijken het eerst even, gezien de wind.”
Zware buien
Schipper Niels Lassing van de Bontekoe had zijn koers gewijzigd. Hij was vanuit de Blauwe Slenk het Inschot ingezeild, alsnog op weg naar Oudeschild. “Met een ankerstop van een klein uur, omdat we in een hele zware bui bijna op een zandbank verdaagden. Daarna dichtgereefd weer verder!”
De Aegir en de Bree Sant hadden hard moeten kruisen om via Molenrak en Verversgat in de Doove Balg te komen. Waar Lassing had gekozen voor Oudeschild, bezochten Aegir en Bree Sant eerst Den Oever. De Pallieter kon weer sturen en had de jachthaven van Oost-Vlieland aangetikt. Bij aankomst te West-Terschelling meldde Remy de Boer: “We nemen hier de rust tot morgenochtend, vanwege de harde vlagen.”
Bij het invallen van de duisternis voer de Stormvogel de Harlinger haven binnen. “We gaan rusten en over vier uur weer verder”, meldde schipper Benjamin Verboom. Windguru waarschuwde voor acht tot negen in de buien. Om acht uur de laatste etappe – strijd tussen Overwinning en Hollandia. Tegen tienen lagen ze beide afgemeerd bij havenbrouwerij BrouwDOK in de Willemshaven.
De overige schepen: de Bontekoe sloot zich aan bij de ‘rustenden’ op Terschelling. De Stormvogel bruiste naar Oudeschild, met water in het gangboord. Om half vier ’s nachts liep de Alida binnen in Harlingen – een derde plaats in de wedstrijd. Iets later kwam de melding van de Bontekoe en de Bree Sant dat ze waren vastgelopen in het Schuitengat. De KNRM kwam poolshoogte nemen, maar het was opkomend tij. Wachten dus op hoger water. Bij het gloren van de ochtend kwamen ze los. Ze lieten weten dat ze zich hadden teruggetrokken. Dat deden ook de Aegir en de Johanna Engelina.
Crewlid Bernard Verlaan van de Bree Sant: “Tja, we hebben de motor even moeten gebruiken, nadat we waren vastgelopen. Dan ben je gediskwalificeerd, toch?”
En de Aegir: “Jammer dat we met de strijd moesten stoppen in Oudeschild, maar er zaten op dat moment zulke vieze vlagen in de wind en de voorspellingen spraken nog van windkracht negen. Vanmorgen zat het hele rondje er niet meer in.”
Tegen kwart voor elf zondagochtend kwam vanuit het KNRM-station de Stormvogel in beeld, zeilend langs de Afsluitdijk. Ze waren de laatste reglementair eindigende boot. Pallieter, Vriendentrouw en Boreas hadden moeten opgeven. Ze zouden de race niet meer binnen de toegestane tijd kunnen beëindigen.
Bij het indienen van het logboek bij de wedstrijdleiding: “Op de Stormvogel hadden we weinig problemen onderweg. Dat we Harlingen gekozen hebben als rustplaats was met opzet. We wilden een acht maken. Dat leek ons met de wind en het tij de beste keuze.”
De uitslag
1. Overwinning
2. Hollandia
3. Alida
4. Stormvogel
Geen van de andere schepen is reglementair gefinisht (alle havens en op tijd) of ze hebben zich teruggetrokken.
De journaalprijs: Hollandia
De voorspelde zeiltijd: Hollandia
IJzeren man op schepen van hout en polyester
Oceaanroeier en wereldomzeiler Mark Slats, bevriend met Waddenrace-voorzitter Remco Visser, verzorgde de avond vóór de wedstrijd een lezing in havenbrouwerij Het Brouwdok. Hij vertelde een opmerkelijk verhaal, over zijn backpacken in Australië, over de kickbokswedstrijd die hij daar won, over het prijzengeld waarmee hij een jachtje had gekocht en hoe hij daarmee naar Europa terug was gezeild.
Over zijn wereldomzeiling in de Golden Globe zei hij: “De Franse organisatie was op de hand van hun landgenoten. Ontzettend ergerlijk. Toch, je moet er vol voor gaan. Het is maar hoe graag je iets wilt. Geef alles op. Verkoop je huis. Zorg dat je energiehuishouding op orde is. Tachtig procent van een wedstrijd is mentaal. Ja, het is verslavend.”
Intussen is hij alweer bezig met zijn volgende oceaanoversteek per roeiboot en daarna gaat hij voor de Vendée Challenge.
“Maar morgen ga ik eerst mee met Remco op de Alida, voor de Waddenrace. Start om acht uur!”