Icoon Afsluitdijk

Presentatie en onthulling Waterlicht op de Afsluitdijk

BREEZANDDIJK – Omlijst door horizontaal over de dijk waaiende regenbuien gaven minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) en de gedeputeerden Klaas Kielstra van de provincie Friesland en Cees Loggen van de provincie Noord-Holland vrijdag in Breezanddijk het startschot voor het project ‘Icoon Afsluitdijk’. Daan Roosegaarde en zijn team presenteerden hun ontwerpen, waarmee zij de dijk gaan opwaarderen als internationaal visitekaartje voor Nederlandse waterbouwkunde, innovatie en design.

Tekst en foto Gijs en Inge van Hesteren
Dit artikel is eerder gepubliceerd in de Harlinger Courant

Daan Roosegaarde: “De spuisluizen: stoere gebouwen als Griekse tempels.”

Rijkswaterstaat versterkt de Afsluitdijk de komende jaren. Er komen onder meer nieuwe keersluizen en een nieuw gemaal, dat het grootste van Europa moet worden. Tegelijkertijd grijpen het Rijk en de regio deze gelegenheid aan om recreatie en toerisme, natuurontwikkeling en duurzame energie te versterken. 

“De Afsluitdijk is een heilige koe, een symbool, een smart landscape”, stelde Roosegaarde. “De bouw van de dijk kenmerkt zich door moed, creativiteit en technologie. Op het door Dudok ontworpen monument bij De Vlieter staat niet voor niets al sinds de jaren dertig de tekst ‘Een volk dat leeft, bouwt aan zijn toekomst’.”

Roosegaarde gaat met ‘liefdevolle aandacht’ het zakelijke waterstaatkunstwerk een tweede gezicht geven, een subtiele nieuwe koppeling tussen historie en toekomst, tussen praktijk en poëzie en tussen mens en natuur. “Het Nederlandse landschap is van oudsher een plek van innovatie. Onze dijken symboliseren het creatief vermogen van Nederland om te leven met het water. Het is een eer om eraan te werken.”

Onthulling

Innovatie en creativiteit

Terwijl slagregens en windstoten tegen de ruiten van het tijdelijke expositiegebouw beukten zei minister Schultz:

“Het innovatieve ontwerp van Cornelis Lely beschermt ons land al meer dan 80 jaar. De Afsluitdijk is veel meer dan een eindeloze scheiding tussen zilt en zoet. De dijk staat voor durf, daadkracht en innovatief ingenieurschap. Met dit project bouwen we voort op deze traditie. De Afsluitdijk blijft vandaag, morgen en in de verre toekomst een levende legende op het terrein van waterveiligheid, duurzaamheid en innovatie.”

In een videoboodschap meldde Minister Jet Bussemaker (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) dat zij blij was met de icoonstatus van de Afsluitdijk. “Van de stellingen van Den Oever en Kornwerderzand, de Lorentz en Stevinsluizen tot het monument van Dudok: de Afsluitdijk is een aaneenschakeling van rijksmonumenten. De Afsluitdijk is symbool van onze nationale strijd tégen en het leven mét het water. En van onze drang naar vernieuwing en verbeeldingskracht.”

De Friese gedeputeerde Klaas Kielstra: “Wij zijn blij met de innovatieve kunst van Roosegaarde; een prachtige aanvulling op de innovatieve projecten die wij in samenwerking met het Rijk vanuit De Nieuwe Afsluitdijk ontwikkelen. Hiermee stimuleren we recreatie en toerisme, economie en de werkgelegenheid van de aan de Afsluitdijk grenzende regio’s in Noord-Holland en Friesland.”

Waterlicht

De installatie ‘Waterlicht’ trok vele duizenden bezoekers, die allen met bussen werden aangevoerd vanuit Bolsward en den Oever. Daan Roosegaarde probeerde er het Noorderlicht van Nederland mee te verbeelden. “Het toont de kracht en kwetsbaarheid van leven met water”, stelde hij tijdens de perspresentatie. Bezoekers ervoeren in de nachten van vrijdag en zaterdag hoe ver het water zou komen zonder menselijk ingrijpen. Roosegaarde gaf in de expositieruimte een preview van ‘Windvogel’. “De energieopwekkende vliegers van ‘Windvogel’ worden komende tijd ontwikkeld. Dat gebeurt in samenwerking met TU Delft, naar het idee van wijlen Wubbo Ockels.”

Presentatie tijdens de persbijeenkomst doet Roosegaarde in het Engels, ten behoeve van mediamensen die zijn overgekomen vanuit Beijing.

Roosegaarde gaf een toelichting op de permanente ontwerpen die hij in de loop van 2017 zal realiseren. Met retroreflecterende verf wil hij de ‘bizar mooie’ Spuisluizen van Den Oever en Kornwerderzand voorzien van lichtaccenten, net als de dertig kilometer lange vangrails tussen de twee helften van de A7. Tegelijkertijd belooft hij vooral ook te zorgen voor zones van duisternis. Die zullen geconcentreerd zijn rond het midden van de dijk. Arjan Berkhuysen, directeur van de Waddenvereniging: “Ik kom zonder vooropgezette meningen naar Breezanddijk, maar maak me toch zorgen over de rust, puurheid en originaliteit van het uitgestrekte Waddennatuurgebied.”

Het feit dat Roosegaarde al direct na het publiceren zijn handtekening had gezet onder een petitie tegen lichtvervuiling vanuit de Afsluitdijk veranderde daar weinig aan. Toch hield Roosegaarde vol: “De dijk is een ‘oerdijk’ en een van de donkerste plaatsen van het land. Daar voel je de nederigheid van de mens in de natuur. Dat karakter moet behouden blijven. Gedenk het gedicht ‘Afsluitdijk’ van Vasalis: ‘De bus rijdt als een kamer door de nacht, de weg is recht, de dijk is eindeloos’.”

Oudgedienden van de Afsluitdijk

Ter gelegenheid van de feestelijkheden had men twee mensen van de eerste uur van de Afsluitdijk uitgenodigd: Willem de Jong (87) met echtgenote Reinie de Jong-Korte (83) en Herman Pennekamp (84) met Tiny Lodde (82). Minister Schulz bood de krasse pensionado’s ieder een geheel verchroomde basaltsteen aan. De Jong was zijn hele leven steenzetter geweest en Pennekamp werkte als kraandrijver. “Handig als presse papier”, zei De Jong na afloop van de minstens 25 kilo zware steen. “Gelukkig hoeven we hem zelf niet naar huis te dragen.” En Pennekamp: “Een geweldige avond is dit. Zoiets beleef je nooit weer.”

Reini de Jong-Korte en Willem de Jong.
Herman Pennekamp (84) (“Ik heb altijd op de kraan gezeten”) met partner Tiny Lodde (82).
Directeur Waddenvereniging Arjan Berkhuysen (“Met open mind”) in gesprek met NRC-kunstrecensent Kester Freriks.

 

 

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *