“Sociale innovatie is de nieuwe trend”, dat is de stelling die het Noordnederlandse KvK-Netwerk poneert op zijn ondernemerscommunity. “Doen jullie al aan sociale innovatie? Welke ervaringen hebben jullie hiermee?” vraagt de moderator in de groep “Innovatie”.

Trends hadden meer met mode te maken, dacht ik altijd. Maar over het onderwerp heb ik wel een mening.

Als Nederlandse samenleving hebben wij de laatste decennia veel te weinig gedaan voor de ontwikkeling van kennis en competenties. Hiervoor, en voor innovatie, is zeker in het onderwijs steeds minder ruimte. De creativiteit en het eigen initiatief van docenten en scholieren/studenten zijn in toenemende mate aan de leiband gelegd. Steeds meer regels, tot in detail voorgeschreven leerplannen en -doelen, rapportage en verantwoording, het is allemaal dodelijk voor het ‘vrije denken’.
Typisch Nederlands, dat wel; in ons land is geld verdienen altijd het belangrijkste geweest. Wie daar niet mee bezig was – kunstenaars, leraren, filosofen, schrijvers, vrijdenkers – allemaal werden ze met een scheef oog bekeken. Vaak zijn dat juist de mensen die zorgen voor de ontwikkeling van de samenleving – ook van het bedrijfsleven!
Datzelfde bedrijfsleven heeft daar weinig affiniteit mee. Iedereen in het bedrijf moet rennen en vliegen, targets halen. Er wordt te zelden ruimte gemaakt voor scheppingsdrang, voor het zoeken naar maatschappelijke relevantie, voor het ontwikkelen van producten die niet morgen, maar pas over een jaar iets kunnen opbrengen.
Mijn pleidooi: maak in je bedrijf mensen, energie of tijd vrij voor niet-productieve activiteiten. Niet voor niets bieden sommige multinationals hun personeel een lounge aan waarin ze onder werktijd kunnen luieren. Nietsdoen heeft een negatieve klank, maar juist op die momenten komen goede ideeën tot rijping.
De overheid pleegt lippendienst aan de creativiteit en de innovatie, maar beschikt eigenlijk maar over één stuk gereedschap, tegelijk een machtsmiddel: zij probeert alles te regelen en te controleren. Echter, met Big Brother aan het roer zal de burger in ons land steeds meer iemand worden die zich schikt en aanpast aan de grootste gemene deler. Gevaar en risico moeten vermeden worden in dat wereldbeeld. Je hoofd boven het maaiveld uitsteken, dát zal het grootste risico worden.
Enfin, de overheid, dat zijn wij zelf.