Tagarchief: chartervaart

Het eerste flesje voor de wethouder

Paul Scheffer en Paul Schoute heffen het eerste glas 'Red de vloot', onder toeziend oog van brouwer Gerard Ypenga. (Foto: Gijs van Hesteren)
Paul Scheffer en Paul Schoute heffen het eerste glas ‘Red de vloot’, onder toeziend oog van brouwer Gerard Ypenga.
(Foto: Gijs van Hesteren)

HARLINGEN – Havenbrouwerij Het Brouwdok doneerde zesduizend flesjes speciaalbier aan de bruinevlootschippers. Vrijdagochtend proefde wethouder Paul Schoute het eerste glas. Met instemming van de gemeenteraad waren de haven- en kadegelden voor het gehele jaar al kwijtgescholden en momenteel werkt de gemeente aan een steunfonds. Ook het Rijk beloofde onlangs vijftien miljoen aan steun. Schoute waarschuwde de Harlinger schippers: ‘Voor de steun vanuit Den Haag dreigt versnippering.’

Lees verder Het eerste flesje voor de wethouder

Tjalk Boreas drie keer winnaar Slag in de Rondte

Maandagochtend, hoogwater. Klokslag tien uur hijsen onder meer de Hollandia, de Voorwaarts, de Willem Jacob en de Boreas de zeilen, voor de 25ste editie van de Slag in de Rondte.  (Foto: Gijs van Hesteren)
Maandagochtend, hoogwater. Klokslag tien uur hijsen onder meer de Hollandia, de Voorwaarts, de Willem Jacob en de Boreas de zeilen, voor de 25ste editie van de Slag in de Rondte. (Foto: Gijs van Hesteren)

Strategie ‘Slag’ bepaald door oostenwind

HARLINGEN – Normaal gesproken wordt de ‘Slag’ beheerst door Atlantische depressies met harde wind en extra hoge tijen. Dit jaar leek de 25e editie van deze marathonwedstrijd voor schippers van historische vrachtzeilschepen een vakantie-uitstapje te worden. De zonnige perioden waren ongetwijfeld mooi meegenomen, maar als je lange afstanden moet afleggen heb je niet zoveel aan een oostelijk briesje kracht twee tot drie. Voor een aanvaardbaar puntentotaal zal je ‘moeilijke’ waddenhavens als Noordpolderzijl en De Cocksdorp moeten aandoen. Dat lukte niet alle deelnemers.

Schipper Henk Teuben en zijn bemanning. 'Voor de wind gaat de Voorwaarts iets harder, maar bij het volgende wantij loopt hij net als wij evengoed vast.' (Foto: Gijs van Hesteren)
Schipper Henk Teuben en zijn bemanning. ‘Voor de wind gaat de Voorwaarts iets harder, maar bij het volgende wantij loopt hij net als wij evengoed vast.’
(Foto: Gijs van Hesteren)

Lees verder Tjalk Boreas drie keer winnaar Slag in de Rondte

Zeilmaten uit verre landen

Nikki Foltýnová: 'Zeilen doe je niet op de kok. Hier leef je bij het moment.'

Nikki Foltýnová: ‘Zeilen doe je niet op de klok. Hier leef je bij het moment.’ (Foto’s: Gijs van Hesteren)

Waddenzee trekt internationaal personeel

HARLINGEN – Er komt heel veel internationaal personeel af op de historische zeilschepen die met passagiers varen in de Waddenzee. Ligt het aan het eigenzinnige Nederland, aan de schilderachtige stad Harlingen of aan de karakteristieke zeilvloot? Misschien laten Zwitsers, Polen, Tsjechen en Amerikaanse Belgen zich inderdaad inspireren door de romantische, zoutwaterzeilende vrachtschepen. Het fenomeen ‘bruine vloot’ is tamelijk uniek in de wereld. Alleen al vanuit Harlingen vertrekken wekelijks meer dan zeventig schepen met betalende gasten naar zee. Alleen in Nederland kom je commerciële zeilvaart tegen op deze schaal.  Lees verder Zeilmaten uit verre landen

Thema-onderzoek ILT naar zeilende passagiersschepen

WEST-TERSCHELLING – Verscheidene overheidsinstanties bundelden eind juni hun krachten voor een uitgebreide controle in de haven van Terschelling. In het kader van een thema-actie maakte wandelende reglementen-encyclopedie Thom Bijkersma van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) een ronde langs de rijendik aangemeerde slaapschepen. In totaal bezochten de inspecteurs tien historische zeilende hotelschepen en twee recreatieschepen.

Na inspectie van de papieren maakt inspecteur Thom Bijkersma (rechts) een ronde over het schip, samen met Beer van der Heide van de Landelijke Eenheid en schipper Erik van Aken. (Foto: Gijs van Hesteren)
Na inspectie van de papieren maakt inspecteur Thom Bijkersma (rechts) een ronde over het schip, samen met Beer van der Heide van de Landelijke Eenheid en schipper Erik van Aken. (Foto: Gijs van Hesteren)

Schipper-eigenaar Erik van Aken van het ‘Wapen fan Fryslân’ staat er ontspannen bij, informeel gekleed in spijkerbroek en T-shirt. ‘Nee hoor, voor zo’n inspectie ben ik niet bang. Veiligheid hoort erbij. Er waren toch wel enkele verrassingen, De inspecteur van ILT vond wat kleine dingetjes die ik makkelijk kan verhelpen.’  Lees verder Thema-onderzoek ILT naar zeilende passagiersschepen

Nieuw vlak voor Zeeuwse klipper

‘We moesten serieus proberen het schip te behouden voor de vaart’

HARLINGEN/GOES – De Zeeuwse museale tweemastklipper Avontuur was toe aan groot onderhoud. Héél groot onderhoud zelfs. Voor de refit koos de Stichting Zeeuwse klipper Avontuur voor een werf in Harlingen. Dat lijkt op het eerste gezicht niet zo’n voor de hand liggende keuze. Stichtingsvoorzitter Peter Bilterijst legt het uit.

De Avontuur bij SRF. Men zal zo beginnen met de digitale scans. (Foto’s Gijs van Hesteren)
De Avontuur bij SRF. Men zal zo beginnen met de digitale scans. (Foto’s Gijs van Hesteren)

De stichting beheert Zeeuws maritiem erfgoed in de vorm van de Avontuur, een typisch Zeeuwse klipper. In 1983 redden Guus van Hecke en Rien van Boven het schip van de slopershamer, om de betekenis en de geschiedenis van de zeilende binnenvaart niet verloren te laten gaan. ‘12.000 gulden betaalden zij ervoor. De stichting is voor de restauratie bij heel veel oude schippers te rade gegaan’, zegt Peter Bilterijst. ‘Het schip is gebouwd voor wat we hier de Zuidwesthoek noemen, de grote Zeeuwse wateren.  Lees verder Nieuw vlak voor Zeeuwse klipper

Internetplatform zeilklippers.nl na zeventien jaar springlevend

Voorzitter Jaap Klok: ‘Een snelle, overzichtelijke site die zorgt voor doorverwijzing naar de schippers.’

Hoe schippers van zeilklippers al vroeg de kansen van internet zagen

MONNICKENDAM – Het was in januari 2001 dat een zevental schippers besloot tot het oprichten van een marketingplatform: ‘zeilklippers.nl’. Alle zeven waren zij zelfstandig actief in de zeilchartervaart. Zelfstandig? Ja, in de betekenis van ‘onafhankelijk van de boekingskantoren’, destijds nog oppermachtig. Samen staan we sterk, was hun motto. Zeventien jaar gingen voorbij. Het collectief bestaat nog steeds en groeide gestaag, naar 38 schepen. Begin maart maakte de vereniging ‘zeilklippers.nl’ de balans op en Schuttevaer was erbij.

In het begin van de 21e eeuw was het internet sterk in opkomst. ‘Booming’, in de woorden van de Jaap Klok, de huidige voorzitter. De initiatiefnemers van destijds waren Alfred Vellekoop, Bob Bel, Hans Venema, Jan van Aartrijk, Koos Oudhuis, Sacha Emmerik en de auteur van dit artikel, Gijs van Hesteren. Allemaal beschikten zij op dat moment al over een goed functionerende website. Zeilklippers.nl werd hun gezamenlijke toegangspoort naar het internet. De eisen aan de sites van de nieuwe toetreders: zelf de boekingen afhandelen, geen weblinks naar boekingskantoren, wél links naar collega-schepen en naar zeilklippers.nl.

Xandra Ockers: ‘Met elkaar ben je sterker dan in je eentje.’

Lees verder Internetplatform zeilklippers.nl na zeventien jaar springlevend

Domweg gelukkig met tjalkjacht De Vriendschap

HARLINGEN – ‘We willen beslist een mooi product neerzetten’, zeggen Yteke Hiddema en Remco Timmermans, beiden 60 jaar. In de zomer zeilen ze vanuit Enkhuizen, de boekingen verricht Holland Sail (Yteke is er secretaris) en overwinteren doen ze in Dokkum. Hoe een schip met accommodatie voor slechts 14 passagiers toch een winstgevend bedrijf kan zijn.

Het tweetal is blij met elkaar, en met de werf. ‘We krijgen hier bij SRF niet alleen een nieuwe mast, maar ook alle beslag vernieuwen ze voor ons en alle blokken worden vervangen.’ (Foto: Gijs van Hesteren)
Het tweetal is blij met elkaar, en met de werf. ‘We krijgen hier bij SRF niet alleen een nieuwe mast, maar ook alle beslag vernieuwen ze voor ons en alle blokken worden vervangen.’ (Foto: Gijs van Hesteren)

Een leuk stel samen, die Yteke en Remco. Niet meer piepjong, maar goed in hun vel, blij met elkaar en ze weten wat ze willen. Yteke Hiddema is vrolijk en bijdehand, Remco Timmermans open en hartelijk. Ze voelen zich duidelijk thuis op hun oude tjalk. Geen oud lor, welteverstaan. Meer een jacht in de manier waarop ze het schip hebben afgewerkt. Overal prachtig schrijnwerk, geen spatje roest en een interieur om door een ringetje te halen.  Lees verder Domweg gelukkig met tjalkjacht De Vriendschap

Een ‘slashie’ in Harlingen

HARLINGEN – Wie weet roept men het eind 2016 uit tot woord van het jaar: ‘slashie’. In de zomer van 2015 stak de term in het Angelsaksische taalgebied de kop op in The Huffington Post. Een slashie is iemand met twee of meer bezigheden, naar de schuine streep die de beroepen/liefhebberijen van elkaar scheidt. In deze tijd van ZZP’ers kom je ze steeds vaker tegen, ook aan de randen van de Waddenzee. Een bezoek aan Dolf Siere, schipper/ondernemer/maritiem illustrator/ijzerwerker.

Dolf Siere a.b. van 'De Hoop op Welvaart' 062bs 1024t
Dolf Siere, ‘slash’ schipper aan het roer.

Tekst en foto’s Gijs en Inge van Hesteren Lees verder Een ‘slashie’ in Harlingen

Brandarisrace 2009

De Brandarisrace, aan het eind van het zeilseizoen van de zeilende passagiersvaart met historische schepen. Van Harlingen naar Terschelling, al jaren georganiseerd door Herman Brandsma en henk Letsch. Zelf vaak aan meegedaan, als schipper van de Courage, de Zwarte haan, de Zuid-Holland of de Klipper Anna.

Nog steeds mooi om naar te kijken, Ook dit jaar weer een indrukwekkende start vanuit het Kimstergat naar de Pollendam.

Foto: Inge van Hesteren

Update 26 oktober:

Een reactie die binnenkwam op Plaxo Pulse. Het wordt steeds ingewikkelder met al die sociale netwerken op het internet. Als ik een ordelijk persoon zou zijn geweest dan zou ik me helemaal gekgemaakt voelen door de chaos van plekken waar ik mijn berichten en reacties dien te beheren en modereren.

“Gijs, ze staan me nog goed bij deze zeilraces, net als vele andere, zoals de Muider Hardzeildagen, de stront- en de aardappelraces en ga zo maar door.
Ik was altijd weer vereerd als jij en Inge mij uitnodigde om een onderdeel van jouw bemanning te mogen zijn.
Nog maar weer eens dank daarvoor en zo ook voor het weer op mijn netvlies zetten middels dit artikel.”

Wel een leuke reactie natuurlijk. Daar doe je het allemaal voor.

Harlinger zeilers

De Harlinger bruine vloot opent elk jaar het zeilseizoen met de Vlootdag. De term ‘bruine vloot’ staat voor de professionele passagiersvaart met historische zeilschepen. In Harlingen is dit de grootste toeristische bedrijfstak. De circa zestig tjalken, klippers en schoeners die Harlingen als thuishaven hebben zorgen tijdens bijvoorbeeld een willekeurig meiweekend voor meer dan duizend bezette bedden.

Tjalken en klippers. Foto: Inge van Hesteren

Desondanks krijgt de vloot niet altijd het respect dat haar toekomt. Debet daaraan is wellicht de bescheidenheid van de schippers en scheepseigenaren; zij concentreren zich vooral op hun schip en hun ambacht. Bovendien worden zij door hun vrijbuiterachtige beroep nog steeds geassocieerd met de geitenwollen escapisten, die enkele decennia geleden de aanzet gaven tot deze herleving van het zeilende industriële erfgoed.

Vaklui zijn ze allemaal, deze zeilende zoutwaterschippers. Gastvrijheid en reisleiderschap zijn misschien wel hun belangrijkste handelsmerken. Waar anders delen de uitbaters van een toeristische accommodatie met hun klanten lief en leed, koffie en spaghetti, avontuur en de elementen, dag en nacht?

Vlootdag Noorderhaven

Als gewezen collega’s liepen mijn vrouw en ik graag over de Noorderhaven, afgelopen zaterdag. Daar lagen de schepen klaar, fris in de verf. Natuurlijk ontmoetten we vele kennissen van vroeger. Sommigen ontbraken, helaas. Het laatste jaar namen enkelen noodgedwongen afscheid van het leven, door ziekte of ongeluk. Vorig jaar de onovertroffen pikbroek Rob de Bruijs, onlangs nog de gewaardeerde en ondernemende schoenerkapitein Willem Sligting.

Willem Sligting

Hoe gaat het nu met de branche, er was toch een economische crisis aan de gang? Als je de schippers beluistert, dan gaat het met een deel van hen prima. Ze varen al jaren met dezelfde groepen passagiers en die komen ieder jaar terug. Er is ruimte om te investeren in verbetering en aanpassing aan de ieder jaar zwaardere veiligheidseisen.

Anderen echter kunnen die noodzaak tot investeren maar net of eigenlijk niet dragen. Ze zetten door, misschien wel tegen beter weten in. Het is de passie voor hun beroep, die hen drijft. Nogmaals, wat is het een prachtig beroep! De levende historie, de Waddenzee doorkruisend op windenergie – het is toeristische natuurbeleving op haar best: de verre horizon, de wind in de haren, het zout in de snor en het eelt op de handpalmen.

Nóg weer anderen staat het water werkelijk tot aan de lippen. Zeegaande zeilschepen moeten voor de wal blijven omdat de Oostzeestaten eenzijdig hun afspraken met Nederland hebben veranderd. Het is voor een historisch schip nu eenmaal moeilijk om aan alle 21ste eeuwse reglementen te voldoen, zeker als dat op stel en sprong nodig blijkt.

Sommige schippers, die aan de onderkant van de markt werken zijn bijvoorbeeld financieel niet in staat om hun schip tijdig te voorzien van volledige brandwerende betimmering. Jammer, want bij hen is het oorspronkelijke karakter van het schip en het bevaren ervan vaak het best bewaard gebleven.

Schuivende panelen

De laatste tijd rommelt het nogal in het wereldje. Verscheidene boekingsagentschappen – ‘kantoren’ worden ze genoemd – fuseerden en fuseerden nogmaals, totdat zij één heel grote organisatie werden, die voor honderden schepen bemiddelde. Dat ging uiteraard niet goed: de kopstukken maakten ruzie met elkaar. Bovendien: grootschalige zakelijkheid correleert nu eenmaal niet goed met de eigenzinnigheid die zeelui eigen kan zijn. Door al dat gedonder en door het nepotisme dat je uiteraard kan verwachten kelderden bij deze en gene de jaaromzetten tot soms slechts een derde van het jaar daarvoor.

Mede daardoor scheiden groepen schippers zich af van dat grote geheel, ze beginnen nieuwe agentschappen of coöperaties. Of dat de oplossing zal brengen is de vraag. In Harlingen intussen gaat men, zoals vanouds, zijn eigen gang. Illustere figuren als Adrie Bakker en Manuel Lommatzsch zwaaien voor of achter de schermen de scepter, meestal tot tevredenheid van de schippers waarvoor zij de ‘verhuur’ verzorgen. Dat er toch sprake blijft van een gezond machtsevenwicht tussen bemiddelaars en bemiddelden (agenten en schippers) komt mede door het feit dat de schippers degenen zijn die de beschikbare ligplaatsen beheren.

Foto: Inge van Hesteren

Speerpunt

De Provincie Fryslân verklaarde de Waddenregio tot één van haar toeristische speerpunten. Ook watersport hoort daarbij en duurzaam moet het ook allemaal zijn. Redenen genoeg om zuinig te zijn op dit varende museum, zeker in deze economisch spannende tijd, waarin we moeten hopen, dat we ons kunnen onderscheiden als regio.

Harlingen is de grootste thuishaven voor grote, historische zeilende passagiersschepen van Europa. De haven van West-Terschelling ongetwijfeld de drukst bezochte. Fryslân als provincie telt honderden van dergelijke schepen, die niet alleen vanuit Harlingen vertrekken, maar ook uit vanuit Makkum, Stavoren en Lemmer.

Naschrift: Aan de ketting

Een goed voorbeeld van de toenemende problematiek omtrent regelgeving blijkt uit een bericht in de Leeuwarder Courant van 8 april, dat ik hieronder citeer:

Friese driemaster in Hamburg aan de ketting

HAMBURG – De driemaster Mare Frisium van Tallship Company uit Easterlittens ligt sinds maandag aan de ketting in de haven van Hamburg. Volgens mede-eigenaar Jan Bruinsma van de rederij is onduidelijkheid over internationale veiligheidsregels de reden voor het vastleggen van het zeilschip. Wanneer dit weer verder kan varen, is nog onduidelijk.
Nederlandse en Duitse scheepvaartautoriteiten hebben een verschillende interpretatie van de veiligheidsregels, meent Bruinsma. Zo zou de Hamburger haven moeilijk doen over de verscherpte antiterrorismewetgeving. ,,Mar at sy dêr oan fêsthâlde, dan hoecht der nea wer in sylskip dizze kant út”, aldus de reder. Bruinsma: ,,Want at jo oan dizze regels foldwaan wolle, dan moatte jo bygelyks trije dagen foarôf al by in haven melde dat jo der oan komme. Mar dat kinne wy net. Wy witte dochs net hoe’t de wyn oer trije dagen stiet?”
Andere pijnpunten bij het voldoen aan die anti-terreurregels zijn de hogere havengeldkosten en het feit dat binnenkomende schepen dan eerst scherp gecontroleerd worden. ,,Dat bart dan ergens efterôf by in industryterrein. Dat kinne wy ús gasten net oanbiede.”
De 49 meter lange Mare Frisium biedt voor meerdaagse tochten plek aan zo’n 35 passagiers. Momenteel heeft de driemastschoener geen recreanten aan boord.