Maandagochtend, hoogwater. Klokslag tien uur hijsen onder meer de Hollandia, de Voorwaarts, de Willem Jacob en de Boreas de zeilen, voor de 25ste editie van de Slag in de Rondte. (Foto: Gijs van Hesteren)
Strategie ‘Slag’ bepaald door oostenwind
HARLINGEN – Normaal gesproken wordt de ‘Slag’ beheerst door Atlantische depressies met harde wind en extra hoge tijen. Dit jaar leek de 25e editie van deze marathonwedstrijd voor schippers van historische vrachtzeilschepen een vakantie-uitstapje te worden. De zonnige perioden waren ongetwijfeld mooi meegenomen, maar als je lange afstanden moet afleggen heb je niet zoveel aan een oostelijk briesje kracht twee tot drie. Voor een aanvaardbaar puntentotaal zal je ‘moeilijke’ waddenhavens als Noordpolderzijl en De Cocksdorp moeten aandoen. Dat lukte niet alle deelnemers.
Schipper Henk Teuben en zijn bemanning. ‘Voor de wind gaat de Voorwaarts iets harder, maar bij het volgende wantij loopt hij net als wij evengoed vast.’ (Foto: Gijs van Hesteren)
HARLINGEN – Onderdeel van het veelomvattende project ‘De Nieuwe Afsluitdijk’ is het verhogen en versterken van de huidige dijk. Het bouwconsortium Levvel (BAM, Van Oord en Rebel) bouwde hiertoe onder meer een betonblokkenfabriek. Daartoe huurde men van Port of Harlingen een tien hectare groot terrein aan de Industriehaven. Gedeputeerde Avine Fokkens (VVD) benadrukte bij de feestelijke opening de vernieuwende aanpak, de mogelijkheid de fabriek te demonteren en elders opnieuw te gebruiken, de CO2-besparing van 56% en de situering vlakbij de Afsluitdijk; die maakt vervoer over water mogelijk.
Gedeputeerde Avine Fokkens: ‘Opsteker voor gemeente Harlingen en provincie Fryslân.’ (Foto: Gijs van Hesteren)
Prof. dr. Piet Hoekstra, lid directie Waddenacademie. (Foto: Gijs van Hesteren)
LEEUWARDEN – De kerntaak van de Waddenacademie is onderzoek. Onder meer naar de geomorfologie van de Waddenzee. Deze tak van de aardwetenschappen bestudeert de vorming van landschap en zeebodem. De academie werkt hierbij samen met het Netherlands Centre for Coastal Research (NCK) en Rijkswaterstaat. Eerder dit jaar, tijdens een symposium in het Fries Historisch en Letterkundig Centrum Tresoar, bespraken bijna 90 wetenschappers de huidige stand van zaken. In het Engels, want wetenschappelijk onderzoek is een internationaal gebeuren.
WEST-TERSCHELLING – Verscheidene overheidsinstanties bundelden eind juni hun krachten voor een uitgebreide controle in de haven van Terschelling. In het kader van een thema-actie maakte wandelende reglementen-encyclopedie Thom Bijkersma van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) een ronde langs de rijendik aangemeerde slaapschepen. In totaal bezochten de inspecteurs tien historische zeilende hotelschepen en twee recreatieschepen.
Na inspectie van de papieren maakt inspecteur Thom Bijkersma (rechts) een ronde over het schip, samen met Beer van der Heide van de Landelijke Eenheid en schipper Erik van Aken. (Foto: Gijs van Hesteren)
Schipper-eigenaar Erik van Aken van het ‘Wapen fan Fryslân’ staat er ontspannen bij, informeel gekleed in spijkerbroek en T-shirt. ‘Nee hoor, voor zo’n inspectie ben ik niet bang. Veiligheid hoort erbij. Er waren toch wel enkele verrassingen, De inspecteur van ILT vond wat kleine dingetjes die ik makkelijk kan verhelpen.’ Lees verder Thema-onderzoek ILT naar zeilende passagiersschepen→
Ondanks voorjaarssneeuw stonden de kades van de Zuiderhaven toch regelmatig zwart van de mensen. Wel zo prettig voor de shantikoren, ambachtslieden, de stadsharmonie en de standhouders. (Foto’s: Gijs van Hesteren)
HARLINGEN – Ieder jaar opent het vaarseizoen van de zeilcharterschepen met de Vlootdag. Die wordt in grote eendracht georganiseerd door de Verenigde Bruine Zeilvaart Harlingen (VBZH), de gemeente Harlingen en de boekingskantoren: Rederij Vooruit, Schipperscoöperatie Historische Zeilvaart Harlingen, Traditional Sailing Charter, Zonnewind Zeilreizen en Holland Sail. Het grote nieuws was deze keer dat er ook in 2022 een Sail Harlingen zal plaatsvinden.
HARLINGEN – Vijfenzeventig jaar lang wierp de vuurtoren van Harlingen zijn licht over haven en Vaarwater langs de Pollendam. In 1998 verloor het bouwwerk zijn functie als baken voor de scheepvaart. Het werd omgebouwd tot éénkamerhotel met een uniek uitzicht. Dat is nu twintig jaar geleden en daarom kwam landmeter Kees van Hamersveld naar Harlingen voor een vuurtorenlezing.
(Foto: Gijs van Hesteren)
De zaal in Museum het Hannemahuis zat vol. Met overwegend wat oudere belangstellenden, vaak met een nautische of cultuurhistorische achtergrond. Van Hamersveld: ‘Ik ben niet de enige met deze interesse. De Nederlandse Vuurtorenvereniging telt zo’n 440 leden. Voor mij persoonlijk zijn vuurtorens echt een geo-dingetje. Natuurlijk, ze liggen altijd aan zee en dat is leuk. Meestal op een mooie plek en dat is ook goed. Maar mijn interesse is vooral landmeetkundig. Ik heb mijn hele leven gewerkt als landmeter, vandaar. Elke toren vertelt zijn eigen verhaal. In mijn boek staan er wel vijftig. Ik heb ze persoonlijk bezocht en gefotografeerd en de achtergrondgegevens verzamelde ik de afgelopen twintig jaar uit kranten, brochures en boeken.’ Lees verder Het belang van vuurtorens voor scheepvaart en cartografie→
‘Met mijn boek wil ik de mensen aan het denken zetten’. De kade in de Harlinger Visserijhaven ligt vol met kotters, want deze week houden de Urkers hun Biddag. Ze maken tijd vrij voor onderhoud en de pulsvissers reizen af naar Den Haag. (Foto: Gijs van Hesteren)
HARLINGEN – ‘De mensen weten niet wat er gebeurt op het Wad. Overheden en onderzoekers beheren vanaf hun kantoor. Aan de echte passie voor de zee lopen ze voorbij. Passie die je vindt bij de garnalenvissers langs de Friese en Groninger kusten. Dáár wilde ik iets van laten zien.’ Willem Wilstra is een goedlachse en actieve zestiger. We spreken hem in de kantine van het CIV, de Visserijcoöperatie.
‘Een soort tweede huiskamer voor mij’, zegt hij. Zodra het gesprek gaat over het Wad, of over varen op het Wad, klaart zijn gezicht op. ‘Varen was en is mijn leven. Tussen 1964 en 1976 werkte ik voor de Reddingsmaatschappij. Ik was stuurman, later schipper. Vanuit Oostmahorn voer ik met de Insulinde en de gebroeders Luden. Later begon ik voor mezelf. Ik deed seismologisch onderzoek voor LNV (het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, red.). Elke meter van het Wad heb ik bevaren. Een vrij leven; als je gezond bent en kunt werken is er niets mooiers in deze wereld.’ Lees verder Fotoboek garnalenvisserij op het Wad→
“Omrin en REC vallen op door vage communicatie en krampachtige opstelling”
Jaap Hofman (links) en Cor Balt, al tien jaar aan het strijden voor openheid en handhaving. (Foto: Gijs van Hesteren)
HARLINGEN – Het vertrouwen in de goede bedoelingen van bedrijven en overheden neemt af, zeker in het noorden van het land. En vooral waar het gaat om zaken waarbij overheden als belanghebbende nauw betrokken zijn, of waar bedrijven veel geld mee verdienen. De aardbevingskwestie in Groningen is daarvan een goed voorbeeld. Iets vergelijkbaars speelt in Noordwest-Friesland. De Reststoffenenergiecentrale (REC) van Omrin – de afvaloven uit de titel – is nooit erg populair geweest onder de Harlinger bevolking. Al vóór de inwerkingstelling ontstond er grote politieke verdeeldheid. Niet alleen gemeenteraadsfracties richtten hun pijlen op de REC. Dat deden ook maatschappelijke groeperingen als de stichting Afvaloven NEE, intussen tien jaar actief. De initiatiefnemers hiervan zagen af van een terugblik. Ze vonden de Harlinger Courant te lokaal en gaven de voorkeur aan een landelijk dagblad. De mensen achter andere initiatieven als Afvaloven STOP waren daartoe wél bereid.Lees verder Afvaloven STOP zegt: De burger wordt belazerd→
HARLINGEN – De gemeente Harlingen belegde in stadsschouwburg Trebol een informatieavond over bodemdaling. De aanleiding is het plan van Frisia Zout BV om zout uit de Waddenzee te winnen, vlakbij de haven van Harlingen. Een vijftal deskundigen sprak over de gevolgen van gas- en zoutwinning en van aanpassingen van het grondwaterpeil – een stoomcursus geomechanica en waterbeheer voor de circa veertig bezoekers. Het milieu kwam weinig aan de orde (Boren onder de Waddenzee?), de te verwachten bodemdaling des te meer. Wellicht is de schade aan panden in de binnenstad gering, maar na afloop van de presentaties vroeg het publiek zich af: wie is aansprakelijk, als alle instanties naar elkaar wijzen en je je tot niemand kunt wenden?
Rinze Post, kritisch maar toch “zeer blij” met de duidelijkheid die de avond verschafte.
Avondvoorzitter Klaas Arie Beks legde zich niet neer bij het woord ‘niemand’. “Er zijn meerdere instanties die veratnwoordelijkheid kunnen dragen, dat is iets anders dan ‘niemand’. Dat woord is hier niet gevallen!” Reactie uit de zaal: “De burger zoekt het maar uit dus? Er moet er toch één zijn waar hij zich kan melden? Wie neemt dan de verantwoordelijkheid?” Lees verder ‘Niemand’ aansprakelijk bij bodemdaling zoutboren Waddenzee→
HARLINGEN – Frisia Zout BV heeft al geruime tijd zout gewonnen uit de bodem van Noordwest-Friesland. Het bedrijf is een dochter van de in Hannover gevestigde multinational Esco European Salt Company. Het heeft even geduurd, maar binnenkort hoopt directeur Durk van Tuinen een begin te maken met zoutwinning onder de Waddenzee. Er zal ‘schuin’ geboord worden vanaf de wal. Van Tuinen geeft zijn visie op een aantal hete hangijzers.
Durk van Tuinen mag graag praten over zijn vak. Hij ontspant merkbaar in de loop van het gesprek, zeker terwijl hij uitlegt hoe het ‘schuin boren’ vanaf de wal werkt. “In een S-bocht, inderdaad!” (Foto: Gijs van Hesteren)
Durk van Tuinen spreekt langzaam en zorgvuldig, aanvankelijk voorzichtig en afwachtend. Logisch: alles wat de zoutfabriek aangaat ligt gevoelig. Natuurbeschermers zijn bezorgd over de gevolgen van de bodemdaling die de zoutwinning met zich meebrengt. Burgers vrezen schade aan hun woning.
“We werken hier al een aantal jaren. Deze regio is erg geschikt voor de zoutwinning. Het boren naar gas van de afgelopen decennia had ons veel kennis opgeleverd over de bodemlagen. Het gas zit meestal onder het zout, dus we wisten precies waar we moesten zoeken en hoe de kwaliteit was.
In 2012 besloten alle vier overheidsniveaus – het Rijk, de provincie, de gemeentes en het waterschap – dat de zoutwinning onder Noordwest-Friesland eind 2021 zou moeten stoppen. De hoeveelheid winbaar zout is eindig en de limiet voor de bodemdaling is bereikt. Eigenlijk al vanaf 2008 waren we op zoek naar nieuwe locaties. Onder Holland of onder het Wad, dat waren de mogelijkheden. Voor beide locaties hebben we een concessie aangevraagd. De toenmalige minister van Economische Zaken, een vrouwelijke dacht ik (dat moet dan Maria van der Hoeven zijn geweest, red.) zei: ‘ja ja, dat is mooi, maar ga nou eerst eens verkennen wat de mogelijkheden zijn en de invloed op de natuur’. Vervolgens zijn we een jaar of twee bezig geweest met een Milieu Effect Rapportage (MER). De uitkomst was dat het een zowel als het andere mogelijk was. Het punt is: boven land is de bodemdaling onomkeerbaar, terwijl binnen de grenzen van de Waddenzee natuurherstel mogelijk is. Inderdaad, de term ‘zandhonger’ hoort daarbij.” Lees verder Durk van Tuinen: ‘Schuin boren met de hand aan de kraan’→
